Uiteenzetting financiële positie

Door de voorgenomen investeringen nemen de boekwaarde van de vaste activa en de vaste schuld de komende jaren toe. Het aantrekken van extra financiering leidt tot hogere rente lasten. Deze rentelasten zijn in deze begroting opgenomen.

Het EMU-saldo is een financieel kengetal dat aangeeft of een gemeente in een bepaald jaar meer heeft uitgegeven dan ontvangen, of andersom, op basis van reële transacties. Het is een indicator voor de ontwikkeling van de liquiditeits- en financiële positie van de gemeente. 

De referentiewaarde voor het EMU-saldo van gemeenten voor het komende jaar wordt bekendgemaakt in de septembercirculaire. De referentiewaarde voor het EMU-saldo is belangrijk, omdat het een indicatie geeft van hoeveel gemeenten mogen lenen zonder in de problemen te komen. In de septembercirculaire 2024 bedroeg de referentiewaarde voor Baarn € 3,8 miljoen.  De gemeente zit daar jaarlijks boven.

Om de overheidsfinanciën in de Eurozone robuust te houden, zijn in Europees verband afspraken gemaakt over het toegestane maximale tekort van het EMU-saldo op nationaal niveau. In verband daarmee tellen niet alleen de financiën van de rijksoverheid mee voor het EMU-saldo, maar ook die van de decentrale overheden, zoals gemeenten, provincies en waterschappen en premie gefinancierde sectoren als de sociale zekerheid en de zorg. 

Het BBV geeft in artikel 20 lid 2a BBV de bepaling dat de financiële begroting aandacht besteedt aan de “Jaarlijks terugkerende arbeidskosten gerelateerde verplichtingen van vergelijkbaar volume”. 
Arbeidskosten gerelateerde verplichtingen zijn alle vormen van aan de arbeidsrelatie verbonden rechten op uitkeringen tijdens of na het dienstverband. Hierbij zijn de volgende vormen te onderscheiden:

• beloningen tijdens het dienstverband (bijv. vakantiegeld/-dagen);
• uitkeringen bij ontslag (bijv. afkoopsommen);
• pensioentoezeggingen (bijv. pensioen, wachtgeld, premies);
• afvloeiingsregelingen (bijv. non-actief, tijdelijke loondoorbetaling).

Voor sommige kosten moet een voorziening gevormd worden, omdat ze of incidenteel zijn of in het verloop van de tijd geen constant volume hebben. Dat betreft bijvoorbeeld de pensioenen en wachtgelden van wethouders.

Voor zover de arbeidskosten gerelateerde verplichtingen die wel een vergelijkbaar volume hebben, mag geen voorziening gevormd worden. Ze worden in de begroting opgenomen als structurele lasten. Gedacht kan worden aan een arbeidsmarkttoelage voor meerdere jaren. 

Het Meerjaren Investerings Plan (MIP) geeft de aanschaf en vervanging van de investeringen weer over de periode 2025-2029. Het MIP jaarschijf 2026 wordt met het vaststellen van de begroting 2026-2029 geautoriseerd.

De planning van de investeringen is in de begroting 2025 aangepast op basis van haalbaarheid en beschikbare capaciteit. In de Perspectiefnota 2026 is de planning verder bijgesteld en zijn investeringsbudgetten geactualiseerd op basis van ambities. 

De investeringen in de openbare ruimte (inclusief de geplande vervangingsinvesteringen in riolering op basis van het kostendekkingsplan riolering 2024) zijn overeenkomstig het Meerjaren Uitvoeringsprogramma Openbare Ruimte (MUOR 2024) in het MIP opgenomen.

Het totale volume aan voorgenomen investeringen bedraagt in de periode 2026 tot en met 2029 € 49 miljoen. 

De mutaties algemene reserve betreffen in 2026 vooral onttrekkingen voor het instellen van een bestemmingsreserve dekking verduurzaming gemeentelijk vastgoed (€ 1,34 miljoen), het dekken van incidentele lasten uit perspectiefnota 2026 en in 2025 genomen raadsbesluiten. De overige onttrekkingen betreffen de al eerder vastgestelde incidentele budgetten uit de college agenda, vorige Perspectiefnota's en begrotingen.

Naast de algemene reserve heeft de gemeente een beperkt aantal bestemmingsreserves. Vooral reserves voor het dekken van kapitaallasten. De inzet van de reserve dekking kapitaallasten maatschappelijk vastgoed wordt, overeenkomstig het raadsbesluit van 2 juli 2025, ingezet ter gedeeltelijk dekking van de afschrijvingslasten verduurzaming De Trits.

Door toekomstige toevoegingen als gevolg van verkoop gronden en onroerend goed, zoals Baarnsche Zoom, Montini en Meander zal met name de algemene reserve weer toenemen.

De kosten voor de vervanging van rioleringen worden in één keer gedekt door een onttrekking uit de voorziening toekomstige vervangingen. Een batig of nadelig saldo op riolering bij de begroting of jaarrekening wordt verrekend met de voorziening riolering egalisatie. De voorziening toekomstige vervangingen wordt in 2025 ingesteld, waarbij een deel van het saldo van de huidige egalisatievoorziening naar deze nieuwe voorziening wordt overgeheveld. Deze voorziening wordt gevoed door een jaarlijkse toevoeging vanuit de rioleringsbegroting (in 2026 € 1,2 miljoen en vanaf 2027 € 1,5 miljoen). 

De voorziening openbare ruimte (MUOR) wordt ingezet ter dekking van kosten van groot onderhoud van wegen, overeenkomstig het MUOR 2024. Jaarlijks wordt een bedrag van € 0,78 miljoen toegevoegd vanuit de exploitatiebegroting wegen.

De stand van de voorziening groot onderhoud gemeentelijke gebouwen wordt op 1-1-2026 geraamd op € 2,2 miljoen. Dit is inclusief de voorgestelde jaarlijkse verhoging van de toevoeging (met ingang van 2025) van € 0,5 miljoen naar € 1,1 miljoen.  De jaarlijkse toevoeging aan deze voorziening is gebaseerd op het in april 2025 aan de raad aangeboden meerjarenplan onderhoud gebouwen. 

De boekwaarde van de vaste activa neemt in de periode 2026 tot en met 2029 toe van € 65 miljoen naar € 90 miljoen. Dit komt door de voorgenomen investeringen in scholen, openbare ruimte en verduurzaming gebouwen.

Op basis van het meerjaren investeringsplan (MIP) wordt een inschatting gemaakt hoeveel geld er per jaar moet worden geleend om de geplande investering uit te kunnen voeren. Op basis van de huidige rente (peildatum juli 2025 BNG) worden de rentelasten ingeschat. Pas bij het afsluiten van de lening wordt de daadwerkelijke rente bepaald.