Programma 8: Duurzaamheid

In samenwerking met onze lokale en regionale partners intensiveren we onze inzet om in 2030 zoveel mogelijk klimaatneutraal te zijn. Daarvoor geven we uitvoering aan de Lokale Energie Strategie (LES). In 2026 wordt de LES herijkt. Hierbij nemen we de beschikbare financiën mee. Naar aanleiding van die herijking stellen we doelen eventueel bij.

Regulier

In 2026 herijken we de Lokale Energie Strategie (LES). Daarnaast blijven we uitvoering geven aan de drie pijlers van de energietransitie: energiebesparing (isoleren), duurzame warmte (aardgasvrij) en duurzame elektriciteitsopwekking. Om de ecologische voetafdruk te verkleinen, werken we aan het verduurzamen van het Baarnse mobiliteitssysteem en zetten we verdere stappen binnen de gemeentelijke organisatie.

Energiebesparing
In 2024 zijn we gestart met het Isolatieplan om inwoners te ontzorgen bij het verduurzamen van hun woning. In diverse rondes schrijven we inwoners aan om mee te doen. We geven advies over verduurzaming en de financiering daarvan, verstrekken isolatievouchers en bieden ondersteuning bij de uitvoering. In 2026 gaan we hiermee verder en betrekken we ook VvE's in de aanpak. 

Duurzame warmte
In 2025 zijn we gestart met de eerste wijkaanpakken Aardgasvrij. In 2026 leggen we het wijkwarmteplan Eemdal-Noord, opgesteld samen met wijkbewoners, ter besluitvorming voor. Vervolgens starten we met het Wijkuitvoeringsplan Eemdal-Noord om de gekozen warmteoplossing technisch verder uitwerken. Ook verwachten we in 2026 het wijkwarmteplan Eemdal-Zuid gereed te hebben en maken we een start met de derde wijkaanpak. We werken intensief samen met woningcorporatie Omthuis om hun vastgoed aardgasvrij te maken. 
Daarnaast stellen we in 2026 het warmteprogramma onder de Omgevingsvisie vast. Ook onderzoeken en besluiten we over de mogelijkheden van een (lokaal) warmtebedrijf en het gebruik van bodemenergie.

Duurzame elektriciteitsopwekking
In de LES is besloten om in te zetten op enkele grote elektriciteitsprojecten. In 2025 hebben we de regionale aanbesteding voor de solar carport op het Laanplein afgerond en in 2026 brengen we dit tot uitvoering. Samen met de energieregio zetten we ons intensiever in voor de realisatie van grote zonnedaken op bedrijventerreinen en in het buitengebied. 

Duurzame organisatie
Sinds 2023 verlagen we stap voor stap de ecologische voetafdruk van de gemeentelijke organisatie. In 2024 hebben we concreet gemaakt welke maatregelen we in 2025 en 2026 gaan treffen. We werken aan circulariteit door anders in te kopen, verminderen uitstoot door dingen anders en duurzamer te doen en verlagen en verduurzamen ons energieverbruik. Ook verduurzamen we het gemeentelijk vastgoed. In 2025 zijn we gestart met het isoleren en aardgasvrij maken van Sportcentrum De Trits, het gemeentehuis en speeltuinvereniging Oosterkwartier. In 2026 maken we plannen voor de volgende panden om uiteindelijk een forse verduurzamingsslag in het gemeentelijk vastgoed te kunnen maken.

(IV) Ombuiging Budget dekken vanuit SPUK

Voor de energietransitie worden de kosten van drie medewerkers ten laste gebracht van de specifieke uitkering voor duurzaamheid (CDOKE) in plaats van het eigen gemeentelijk budget. Dit bespaart jaarlijks € 315.000. Daarnaast worden ook de kosten voor de medewerker communicatie vanuit dezelfde SPUK gedekt, waarmee een aanvullende besparing van € 68.000 wordt gerealiseerd. Hiermee worden alle personeelskosten afhankelijk van incidentele gelden van het Rijk. Het verschil van € 17.000 is ook  gedekt uit deze middelen. Dit is de maximale besparing die bereikt kan worden zonder dat de ingezette versnelling van de energietransitie volledig teniet wordt gedaan. De structurele inzet van deze ombuigingsmaatregel is afhankelijk van de looptijd van de betreffende SPUK.

De gemeente Baarn blijft in 2026 inzetten op een duurzaam en efficiënt afvalbeleid. We informeren en stimuleren inwoners actief om afval beter te scheiden en hergebruiken. Daarmee streven we naar lagere verwerkingskosten en een toekomst zonder afval.  In 2050 wil Baarn een afvalvrije gemeente zijn. Afval dat toch nog overblijft, moet als grondstof gebruikt kunnen worden voor nieuwe producten.

Regulier

In 2026 blijven we inzetten op het verbeteren van afvalscheiding onder inwoners en het tegengaan van zwerfafval. Een belangrijk onderdeel daarvan is het plaatsen van voorzieningen bij gestapelde bouw, zodat groente-, fruit- en etensresten (GFE) ook daar gescheiden kunnen worden aangeboden. Zo maken we afvalscheiding voor bewoners van hoogbouw toegankelijker.

Daarnaast zetten we in 2026 verder in op gerichte communicatie. Enerzijds om het bewustzijn over afvalscheiding te vergroten en inwoners te stimuleren hier actief aan bij te dragen. Anderzijds om het bijplaatsen van afvalzakken naast containers en het dumpen van afval in de openbare ruimte terug te dringen.

We werken de eerder voorgestelde ombuigingen in het afvalbeleid in 2026 verder uit en bereiden deze voor.

(IV) Ombuiging Anders inzamelen

Minder frequent inzamelen en het in rekening brengen van een hogere bijdrage bij afleveren (grof) afval bij de gemeentewerf kan leiden tot kostenverlagingen. Wij gaan uit van een bedrag van € 450.000 vanaf 2027. De gesprekken (RMN) en acties om te komen tot het daadwerkelijk realiseren van deze besparing zijn in 2025 gestart. Op basis van de eerste prognose verwachten we dat het beoogde doel in 2027 wordt gehaald. Deze lagere kosten en hogere opbrengst zitten in een gesloten systeem met de afvalheffing waardoor dit een positief effect heeft op de afvalstoffenheffing (verlagen tarieven). Door deze besparing in te zetten om gelijktijdig de OZB tarieven te verhogen kan deze besparing worden omgezet in een voordeel voor de gemeentebegroting. De woonlasten blijven daardoor gemiddeld gelijk. De niet-beïnvloedbare kosten zoals belastingen opgelegd door het Rijk kunnen tegelijkertijd leiden tot toekomstige stijgingen van de afvalstoffenheffing. 

(IV) Ombuiging Verlagen subsidie Groene Inval

De Groene Inval ontvangt € 100.000 subsidie voor milieueducatie. De ombuiging behelst het verminderen van de subsidie met 25%. Er zijn gesprekken opgestart met het bestuur. Door dit vanaf het begrotingsjaar 2027 in te laten gaan heeft Groene Inval nog een jaar de tijd om de begroting 2027 aan te passen. Daar waar nodig zal de gemeente hen ondersteunen. Bij de Groene Inval hebben 150 kinderen een tuin. Ook nemen 4.500 kinderen deel aan een lesproject over de natuur. Door het beperken van de subsidie kunnen minder leerlingen worden begeleid of zullen de scholen meer moeten gaan bijdragen. 

Openbaar belang
Het is de ambitie van Reinigingsbedrijf Midden Nederland (RMN) een effectieve en efficiënte speler te zijn in de afvalinzameling en straatreiniging. RMN streeft daarbij naar een maximale samenwerking met andere in de openbare ruimte acterende partijen. De RMN is een gemeenschappelijke regeling van de gemeenten Baarn, Bunnik, Nieuwegein, Soest, IJsselstein en Zeist.

Afvalverwijdering Utrecht (AVU) sluit contracten af met verwerkers voor het transport en de verwerking van diverse afvalstromen naar afvalverwerkende bedrijven en het verbeteren van de mogelijkheden van hergebruik van ingezameld afval. De deelnemende partijen zijn 25 Utrechtse gemeenten. De financiën lopen via de bijdrage aan de RMN.

Maatschappelijk doel gemeente Baarn
We willen een gezonde, schone en veilige leefomgeving met zo weinig mogelijk afval en maximaal hergebruik van materialen en afvalstoffen.

Wat willen we bereiken?
Baarn wil een afvalvrije gemeente zijn in 2050. Afval dat toch nog overblijft, moet als grondstof gebruikt kunnen worden voor nieuwe producten.

Wat gaan we ervoor doen?
Samen met RMN zet Baarn recycle-coaches in om inwoners persoonlijk te helpen om beter afval te scheiden. Via het bestuur van de RMN en zienswijzen op de begroting sturen we op de maatschappelijke doelen en het beheersbaar houden van de maatschappelijke kosten.

Financiën verbonden partij
De geraamde bijdrage van Baarn aan RMN stijgt van € 4.720.715 in 2025 naar € 4.783.000 in 2026. De kosten worden gedekt uit de Afvalstoffenheffing. Deze stijging is o.a. het gevolg van inflatie en cao-ontwikkelingen. De gemeente Eemnes maakt medegebruik van het recyclingstation, hoewel Eemnes geen deelnemer is in de RMN. Eemnes betaalt aan Baarn een bijdrage voor het gebruik naar rato van het aantal inwoners. De financiering van de AVU verloopt via de financiering van de RMN.