Programma 9: Algemene dekkingsmiddelen en Overhead

De gemeentelijke organisatie moet in staat zijn om de ambities van de gemeente Baarn effectief en zorgvuldig uit te voeren. Daarvoor is een stevige en goed georganiseerde overhead essentieel. Denk hierbij aan personeelszaken, informatievoorziening, financiën en facilitaire ondersteuning.

Medewerkers moeten kunnen rekenen op de juiste kennis, middelen en begeleiding om hun werk goed te kunnen doen. Daarom investeren we doelgericht in vakbekwaam personeel, moderne systemen en goede samenwerking binnen en buiten de organisatie.

Zo zorgen we ervoor dat de gemeente Baarn wendbaar en professioneel blijft, en tijdig en adequaat kan inspelen op veranderende wet- en regelgeving, maatschappelijke opgaven en de verwachtingen van onze inwoners.

Professionele ondersteuning vormt de ruggengraat van een goed functionerende gemeente en is onmisbaar bij het realiseren van onze ambities. Daarom investeren we doelgericht in de kracht en wendbaarheid van onze organisatie met:

• voldoende en goed opgeleid personeel met ruimte voor groei en ontwikkeling;
• moderne en veilige digitale systemen die het werk van medewerkers én de dienstverlening aan inwoners versterken;
• efficiënte processen en samenwerking, zodat de organisatie snel kan inspelen op veranderingen;
• sterk werkgeverschap, waarmee we talent aantrekken, behouden en een gezonde organisatiecultuur stimuleren.

(I) Buurtbudgetten

In 2026 zetten we het project Buurtbudgetten voort in een vernieuwde vorm, zodat de operationele kosten laag blijven en het grootste deel van het beschikbare budget á  € 25.000 daadwerkelijk naar de initiatieven gaat.  Inwoners kunnen per initiatief maximaal € 250 subsidie aanvragen. We kunnen in totaal 80 initiatieven honoreren. De overige € 5.000 zijn ten behoeve van het platform en de promotie van Baarn buurt mee. 

Het doel blijft het stimuleren van betrokkenheid en samenwerking in de buurt. Initiatieven moeten gericht zijn op het bevorderen van onderling contact tussen buren en het verbeteren van de leefomgeving. Denk hierbij aan activiteiten zoals gezamenlijke opruimacties, het opknappen van groenstroken of ontmoetingsmomenten in de wijk.
Inwoners kunnen hun initiatieven het hele jaar door aanmelden via  het platform baarnbuurtmee.nl, dat als laagdrempelig digitaal loket fungeert. Hier kunnen inwoners niet alleen een initiatief indienen, maar ook inspiratie opdoen of bijdragen aan bestaande plannen in hun buurt door middel van vrijwilligerswerk, uitleen van materiaal of gereedschap en met een iDeal-bijdrage.

De aangepaste aanpak zorgt voor:

• gerichte ondersteuning van kleinschalige, buurtgerichte projecten;
• meer sociale cohesie, doordat ontmoeting centraal staat;
• versterking van eigenaarschap bij inwoners, wat bijdraagt aan een aantrekkelijke, leefbare buurt.

Deze aanpak sluit aan bij het streven naar een participatieve samenleving, waarin inwoners de ruimte krijgen om zelf bij te dragen aan hun woonomgeving.

(II) Versterking juridische ondersteuning (Netcongestie)

De gemeente wordt steeds vaker geconfronteerd met juridische procedures tegen besluiten binnen het fysieke domein.  De juridische kennis binnen deze teams is onvoldoende om zelfstandig verweer te voeren. Om dit tekort aan juridische deskundigheid op te vangen, wordt de afdeling Juridische Zaken (JZ) intensief betrokken. Om de kwaliteit van de besluitvorming te versterken, is het noodzakelijk om deze 'kenniskloof' structureel te dichten. 

De energie-infrastructuur in Nederland ondergaat ingrijpende veranderingen. Dit heeft te maken met regionale energiestrategieën, ontwikkeling van aardgasvrije wijken en de groeiende vraag naar elektriciteit door nieuwbouw, duurzamer gebouwen en elektrisch vervoer. Het huidige energiesysteem is nog niet klaar voor deze uitdagingen. Dat leidt tot capaciteitsproblemen op de elektriciteitsnetten. Dit vraagt om een gezamenlijke aanpak van overheden, netbeheerders en netgebruikers. De gemeente speelt hierbij een cruciale rol wat betreft de ruimtelijke inpassing van de benodigde infrastructuur en de mogelijkheid om de lokale ondergrond te ordenen. Hierbij is een snelle afhandeling vereist van verzoeken voor aankopen van gemeentegrond voor zogeheten middenspanningsruimten (‘stroomkasten’ en ‘stroomhuisjes’) ten behoeve van verzwaring van de energie infrastructuur. De verwachte koers is om in 2035 de energie infrastructuur verzwaard te hebben. Stedin gaat de uitbreiding van het netwerk versnellen en start met een “Buurtaanpak”. Aanvragen zullen verveelvoudigen en er is de komende jaren extra inzet van juridische zaken en communicatie nodig. Het gaat vaak om complexere grondaankopen, waardoor meer inzet nodig is dan gemiddeld. 

(II) Inrichtingskosten uitbreiding belastingsamenwerking

Sinds 2023 voert de gemeente Baarn de uitvoering van belastingen en het beheer van de bijbehorende WOZ registratie voor Eemnes uit. Toen was al bekend dat de schaal van Baarn en Eemnes onvoldoende is voor efficiënte en robuuste uitvoering. In 2024 is onderzoek gedaan naar uitbreiding van de belastingsamenwerking ofwel outsourcing naar een andere belastingsamenwerking. In 2025 wordt besloten over de beoogde variant. In 2026 vindt voorbereiding plaats voor implementatie. Hier worden incidentele kosten verwacht voor inhuur van specifieke expertise, frictiekosten en inrichting van systemen.

(II) Archief Eemland

Archief Eemland beheert de gemeentelijke archieven van acht gemeenten, waaronder Baarn. De uitvoering van een wettelijke verplichting is belegd bij deze gemeenschappelijke regeling. Archief Eemland heeft in overleg met de deelnemers haar dienstverleningsovereenkomst vernieuwd, zodat de dienstverlening beter aansluit op het digitale tijdperk. Daarnaast nemen we de nieuwe dienst e-depot voor digitaal archief af. Ook is indexatie doorgevoerd voor meerdere jaren, waardoor de kosten stijgen. Als overheidsorgaan is de gemeente verplicht informatieobjecten duurzaam te bewaren en toegankelijk te houden, zolang dat wettelijk verplicht is. Hiervoor moet, in het kader van overdracht en beheer, de dienstverlening worden gemoderniseerd. In 2026 neemt gemeente Baarn een deel van de dienstverlening af. Vanaf 2027 is volledige afname van de dienstverlening, inclusief bijbehorende kosten, onvermijdelijk. 

(III) Zero based budgeting 

Dit betreft de administratieve uitwerking van de stelpost ZBB uit de begroting 2025. Voor de specificatie wordt verwezen naar bijlage Zero Based Budgeting (ZBB).

(IV) Ombuiging Minder externe inzet / onderzoeken inwonersparticipatie

De invulling van deze ombuiging is voor € 11.500 structureel gerealiseerd. Aanvullende mogelijkheden zijn het verlagen van de formatie Communicatie of het onderbrengen van taken bij de participatieadviseur. Daarmee kan het resterende bedrag van de ombuiging worden  gerealiseerd. Het beperken van participatie bij projecten levert echter geen directe structurele besparing op. Deze kosten worden dan via kredieten of voorzieningen gedekt, waardoor dit het saldo niet of beperkt beïnvloedt. Bovendien is de verwachting dat minder participatie leidt tot vertraging tijdens de uitvoering van projecten. Vanuit Financiën wordt daarom voorgesteld om deze ombuiging in 2026 te laten vervallen en te zoeken naar een alternatief. In de bijlage Ombuigingen vindt u een financiële specificatie van alle ombuigingen inclusief de afwijkingen. 

(IV) Ombuiging Algemene korting bedrijfsvoering

Door het efficiënter inrichten van werkprocessen en een kritische heroverweging van taken, wordt ingezet op het realiseren van besparingen binnen de bedrijfsvoering. Dit betekent dat met minder fte's dezelfde werkzaamheden worden uitgevoerd, bijvoorbeeld door digitalisering of procesoptimalisatie.

(IV) Ombuiging Bezuiniging op facilitaire dienstverlening

Kostenbesparingen zijn bijvoorbeeld mogelijk door het beperken van externe lunches bij bijeenkomsten en het kritisch bekijken van de schoonmaakkosten.

(IV) Ombuiging Contractbeheer

De invulling van contractbeheer vergt een langere aanlooptijd en is derhalve pas opgenomen vanaf 2027. Deze post is op dit moment onzeker, omdat er eerst drie scenario's moeten worden uitgewerkt. Zodra deze scenario's gereed zijn, ontvangt de raad een voorstel. We verwachten dit in het voorjaar van 2026 aan de raad voor te leggen. In de bijlage Ombuigingen vindt u een financiële specificatie van alle ombuigingen inclusief de afwijkingen. 

Openbaar belang
De RID Utrecht is de ICT-dienstverlener die de ICT-infrastructuur beheert voor de deelnemende gemeenten en gemeenschappelijke regelingen. In het dagelijks gebruik van deze infrastructuur en diensten worden de gebruikers ondersteund. 

Maatschappelijk doel gemeente Baarn
Een goed werkende digitale werkomgeving van de medewerkers van de gemeente zorgt ervoor dat zij hun werk zo goed mogelijk kunnen doen voor de inwoners. Door de ICT-diensten af te nemen samen met andere gemeenten zorgen we voor robuustheid, kwaliteit en lagere maatschappelijke kosten.

Wat willen we bereiken?
De RID Utrecht zorgt voor veilige digitale dienstverlening, een flexibele werkomgeving, tevreden gebruikers en minder meerkosten voor de deelnemende gemeenten.

Wat gaan we ervoor doen?
De RID werkt aan verbetering van haar dienstverlening op vijf sporen: bundeling van opdrachtgeverschap, informatieveiligheid, digitale werkruimte van de toekomst, vergroten van innovatiekracht en dienstverlening aan raadsleden. 

De bedrijfskosten van de gemeente Baarn die tot overhead gerekend worden, zijn grofweg in te delen in:
•    ondersteunende teams, zoals het team Intern Advies (Financiën & Control, Juridische zaken, Personeel & Organisatie, Communicatie, Informatie);
•    overige personele lasten, zoals leidinggevenden en het secretariaat.
In het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten (BBV) staat welke baten en lasten onderdeel uitmaken van het verplichte onderdeel overhead. Deze verplichting heeft als doel het inzicht in de overhead te verbeteren en de vergelijkbaarheid tussen gemeenten te vergroten. 

Uitvoeringskracht
Om bestaand beleid en reguliere werkzaamheden te kunnen uitvoeren, wil de gemeente blijven investeren in de uitvoeringskracht van onze organisatie.  Mede door de krapte op arbeidsmarkt heeft de gemeente Baarn zich ontwikkeld als zogeheten ontwikkelgemeente. Naast werving blijven wij inzetten op het vergroten van leermogelijkheden. Hiermee geven wij ook invulling aan (organisatie)ontwikkelingen in het werven, opleiden en behouden van personeel. Baarn profileert zich als ontwikkelgemeente door als organisatie toekomstgericht te blijven ontwikkelen (‘een leven lang leren’). 

Kosten van Overhead
Onderstaande tabel laat de kosten zien van de overhead, conform artikel 8 BBV. Deze wijkt op enkele punten af van het product Overhead die de gemeente Baarn hanteert in haar programmastructuur. 

Omvang formatie en ziekteverzuim
De formatieomvang van de organisatie in 2026 is 179,47 fte (inclusief Griffie). Wat betreft ziekteverzuim in 2026 streven we naar een verdeling die aansluit bij het landelijke gemiddelde. Daarbij blijft er aandacht uitgaan naar het middellang- en langdurig verzuim.

De gemeente Baarn wil een duurzaam financieel beleid voeren dat raad, college en organisatie ondersteunt bij het vinden van de juiste balans tussen ambities, uitvoeringskracht en de financiële draagkracht van de Baarnse samenleving.

De ambities gaan over wat raad en college willen bereiken voor Baarn. De uitvoeringskracht gaat over wat de gemeentelijke organisatie daadwerkelijk kan realiseren met de beschikbare mensen en middelen. De financiële draagkracht heeft betrekking op wat inwoners en ondernemers redelijkerwijs kunnen opbrengen via belastingen en heffingen.

Die balans brengen we aan met actueel financieel beleid en een robuuste planning & control-cyclus. Deze cyclus zorgt voor transparante en betrouwbare informatie voor de gemeenteraad én voor inwoners. Zo maken we zichtbaar wat we realiseren voor Baarn, en tegen welke inzet van tijd, geld en capaciteit.

Wanneer we een extra beroep doen op de financiële draagkracht van de samenleving, willen we dat duidelijk is waarom dat nodig is en wat het oplevert. Heldere keuzes en verantwoording zijn essentieel voor het vertrouwen in ons financiële beleid.

Regulier
Wij stellen ieder jaar samen met raad, organisatie en college een afgewogen Perspectiefnota op met ambities en wettelijke vereisten. Deze werken we verder uit in de begroting, zodat voor raad en inwoners helder is wat nieuw is en waar extra op wordt ingezet. Tussentijds rapporteren we op kernpunten in hoeverre we onze maatschappelijke doelen realiseren en tegen welke (financiële) inzet. Dit doen we met goede financiële analyses en heldere visuele overzichten. In de begroting werken we met foto’s, grafieken, links en teksten in duidelijke taal.

Vennootschapsbelasting

Voor de begroting 2026 is een analyse gedaan op de belastbare clusters voor de vennootschapsbelasting. De belastbare clusters, met heffing op vennootschapsbelasting, zijn gelijk aan afgelopen jaren te weten: parkeren, sport en cultuur, exploitatie van de begraafplaatsen en  grondexploitaties. Uit de analyse blijkt dat de bovengenoemde clusters niet tot een positief financieel resultaat leiden en geen invloed hebben op een heffing voor de vennootschapsbelasting. Er wordt daarom in 2026 geen afdracht van vennootschapsbelasting verwacht.

(I) Actualiseren financieel beleid en financiële beleidsregels

Er is permanent sprake van ontwikkelingen met mogelijke financiële impact voor de gemeente, zoals de herijking van het gemeentefonds. Ook is er een toename van taken met de daaraan gekoppelde verantwoordingsvragen. In 2024 hebben we financiële beleidsregels actueel gemaakt en in 2025 aangepast als gevolg van gewijzigde landelijke wetgeving. Vooral op het gebied van rechtmatigheidsverantwoording. De beleidsregels geven aan hoe de gemeente Baarn omgaat met toenemende (financiële) onzekerheden, zodat het college en de raad snel bij kunnen sturen als deze zich daadwerkelijk voordoen. In 2026 volgt een voorstel over de Planning & Control cyclus, met name over de opbouw van de Perspectiefnota en tussenrapportage.

(IV) Ombuiging: Verhogen overige belastingen niet OZB
Het doel is om € 50.000 extra inkomsten te genereren. Verwerkt in deze begroting zijn een evenredige verhoging van hondenbelasting, toeristenbelasting, precario- en/of forensenbelasting.

(IV) Ombuiging: Belasting samenwerking beter organiseren
Door de uitvoering van belastingtaken op grotere schaal te organiseren, wordt per 2027 een besparing op de uitvoeringskosten verwacht. In 2024 zijn twee opties onderzocht: aansluiting bij een bestaande belastingsamenwerking (zoals GBLT) en samenwerking met de gemeente Soest.

(IV) Ombuiging: Verhogen OZB met 6,25% extra
Door verlaging van de afvalstoffenheffing ontstaat ruimte binnen de woonlasten. De OZB wordt met 6,25% verhoogd, waarbij woonlasten voor inwoners gelijk blijven of lager uitvallen. Het beoogde bedrag is gelijk aan de besparing, zoals weergegeven in programma 8: € 450.000. 

(IV) Ombuiging: Inkomsten spreidingswet structureel begroten
Op dit moment worden de inkomsten vanuit de spreidingswet niet structureel begroot. Door dit wel te doen creëren we een structurele ruimte van € 90.000. Hierbij bestaat echter het risico dat deze regeling wordt afgeschaft, waardoor de inkomsten niet worden gerealiseerd.

Openbaar belang
Bank Nederlandse Gemeenten (BNG) is van en voor de publieke sector.

Wat willen we bereiken
De ambitie van de BNG is, samen met de publieke sector, het oplossen van maatschappelijke vraagstukken, daarin succesvol zijn en maatschappelijke impact waarmaken en kunnen aantonen. 

Wat gaan we ervoor doen?
Naast de uitvoering van de reguliere activiteiten geeft de BNG invulling aan de ambitie om samen met haar klanten maatschappelijke impact te realiseren. Op basis van het klimaatplan ‘Going Green’ uit 2022 zet de BNG Bank een volgende stap in de energietransitie en CO2-reductie.

Openbaar belang
Betrouwbaar drinkwater voor ons welzijn en onze gezondheid.

Wat willen we bereiken
Drinkwaterbeschikbaarheid en -kwaliteit staan steeds meer onder druk. Samen met anderen wordt gewerkt aan een nieuw, duurzaam waterecosysteem. Vitens zet alles op alles om onze waterwingebieden te beschermen. Met als doel een positieve impact op de natuur te hebben. Vitens gaat voor ‘Elke druppel duurzaam’ bij het winnen, zuiveren, leveren en gebruiken van drinkwater.  Vitens investeert in slimme innovaties die watervriendelijk wonen makkelijker maken. 

Wat gaan we ervoor doen
Om onze waterhuishouding weer in balans te brengen met mensen en natuur moet er veel gebeuren. Vitens werkt samen met provincies, waterschappen, natuurorganisaties en agrariërs om oplossingen te vinden. In de eigen natuurgebieden waar grondwater wordt op gepompt voor drinkwater, wordt ecologisch natuurbeheer toegepast. Het beschermen van grondwaterbronnen is een belangrijke strategische pijler voor Vitens. De winlocaties worden voortdurend gemonitord. Een proefproject in de Achterhoek test nieuwe systemen voor waterrecycling, waterzuivering en regenwatergebruik. Een waterrecyclesysteem zuivert afvalwater in huis en hergebruikt dat water voor de wc en wasmachine. 

Door het hoge investeringsvolume van Vitens in de afgelopen jaren en ook de komende jaren staat de financierbaarheid van Vitens onder druk. Daarom keert Vitens geen dividend uit. Pas bij een solvabiliteit hoger dan 30% zal Vitens weer overgaan tot het uitkeren van dividend. Dit zal op zijn vroegst in 2028 zijn. Daarom is de opbrengstraming in de begroting van de gemeente in 2026 en 2027 teruggebracht tot nihil.