Programma 3: Woonomgeving

We zetten in op het realiseren van betaalbare woningen voor senioren, starters en zogeheten aandachtsgroepen. Dat betreft voornamelijk sociale huur- en middenhuurwoningen. Dit wordt ondersteund met instrumenten zoals zelfbewoningsplicht en het anti-speculatiebeding.

Regulier

Doelgroep en programma

De meerjarige prestatieafspraken met woningcorporaties moeten zorgen voor woningen voor de specifieke (doel-)groepen, zoals starters en senioren. Woningbouw voor senioren bevordert de doorstroming op de woningmarkt. Ter ondersteuning worden instrumenten ingezet zoals het Vereveningsfonds, een fonds voor startersleningen, de zelfbewoningsplicht en een anti-speculatiebeding. Door het beoordelen en afwikkelen van ruimtelijke procedures worden omgevingsvergunningen, nieuwbouw- en transformatieprojecten voor woningbouw mogelijk gemaakt. Dit geldt ook voor alle andere (reguliere) aanvragen voor bouw- en kapactiviteiten. We standaardiseren anterieure overeenkomsten en passen hier een antispeculatiebeding en zelfbewoningsplicht toe. Daarnaast geven we opnieuw invulling aan ons Startersfonds voor startersleningen. De Huisvestingsverordening wordt op hoofdlijnen een regionale verordening waar we onze eigen onderdelen aan kunnen toevoegen. Op basis van het regionale behoefteonderzoek Wonen en Zorg 2040 werken we aan een lokale visie op wonen en zorg. Deze wordt vertaald naar concrete opgaven en beschikbare locaties. Daarnaast leveren we onze bijdrage aan de zogeheten fair share voor aandachtsgroepen in de regio.

Wonen en zorg

In 2025 is het programma wonen en zorg gemaakt. Hierin worden concrete opgaven op dit vlak gekoppeld aan beschikbare locaties. 

Formatie-uitbreiding

Beleidsadviseur Wonen

Om de toenemende werkzaamheden binnen het domein Wonen en Zorg adequaat te kunnen blijven uitvoeren, is extra ondersteuning nodig voor de strategisch adviseur Wonen. Daarom wordt voorgesteld om de formatie uit te breiden met 1 fte voor een beleidsadviseur Wonen. Deze uitbreiding maakt het mogelijk om de strategische opgaven op het gebied van volkshuisvesting, woonzorg, en regionale samenwerking beter te ondersteunen, dossiers efficiënter te beheren en vooral de uitvoeringskracht binnen het team te versterken.

Instrumentarium Uitvoeringsprogramma Wonen, Zorg en Welzijn

Naar aanleiding van de motie om de Blijverslening in te voeren, is advies ingewonnen bij SVn. Hieruit blijkt dat de Blijverslening in de praktijk beperkt wordt benut en naar verwachting in 2026 wordt afgeschaft. Als effectievere alternatieven adviseert SVn de inzet van de Verzilverlening of Stimuleringslening, die beter aansluiten bij de doelgroep en bijdragen aan de doelstelling om ouderen langer zelfstandig thuis te laten wonen.
Deze instrumenten worden opgenomen in het uitvoeringsprogramma Wonen, Zorg en Welzijn als structureel onderdeel van het gemeentelijk beleidsinstrumentarium. Voor de implementatie is het noodzakelijk om budget beschikbaar te stellen, vergelijkbaar in omvang met het eerder gereserveerde bedrag voor de Blijverslening in de Perspectiefnota. Hiermee wordt voorzien in een financieel vangnet voor woningaanpassingen die de zelfredzaamheid en het wooncomfort van ouderen bevorderen.

Uitvoering ruimtelijke ontwikkelingen

In 2025 is een aantal omgevingsvergunningen verleend voor wat grotere ruimtelijke ontwikkelingen. De uitvoering van de ontwikkeling aan bijvoorbeeld de Schoolstraat en het Hof van Baarn zullen vermoedelijk in 2026 in het straatbeeld van Baarn zichtbaar worden. 

Ontwikkeling Baarnsche Zoom

Op de locatie Baarnsche Zoom zijn plannen voor de bouw van ongeveer 500 woningen. De helft bestaat uit minimaal 100 sociale huurwoningen, circa 50 middeldure huurwoningen en minimaal 100 betaalbare koopwoningen. De overige woningen zijn vrije sector. De prijzen van de betaalbare woningen zijn geïndexeerd voor inflatie en daarmee op marktconform niveau gebracht. Na de gunning in 2025 worden de plannen nu uitgewerkt ten behoeve van de benodigde vergunningen. De eerste stap is een stedenbouwkundig plan waar de gemeenteraad over besluit. Start van de bouw wordt verwacht in 2027.

Implementatie Omgevingswet

Sinds 1 januari 2024 zijn de Omgevingswet en de bijbehorende Wet kwaliteitsborging bouw in werking getreden. In 2024 zijn we begonnen met het opstellen van het Omgevingsplan, de opvolger van het ‘Omgevingsplan-van-rechtswege’ (de zogenoemde samenvoeging van de huidige bestemmingsplannen en ‘de bruidsschat’). Deze wordt vertaald naar toepasbare regels. Dit zijn regels die opgesteld zijn om aanvragen te beoordelen. Naar verwachting worden in 2026 de besluiten over het omgevingsplan aan de gemeenteraad voorgelegd. Ook worden nog steeds processen geïmplementeerd, of aangepast vanwege de eerste bevindingen. 

(II) Toekomstperspectief woningbouwontwikkeling tot 2040

Om richting te geven aan de woningbouwopgave tot 2040, stellen we op basis van het uitgevoerde locatie-onderzoek voor kansrijke potentiële woningbouwlocaties ontwikkelingsperspectieven op. Deze bieden houvast bij het maken van keuzes en helpen bij het zorgvuldig afwegen van belangen, kansen en knelpunten in de leefomgeving tussen verschillende locaties. De ontwikkelingsperspectieven zorgen voor transparantie en consistentie in besluitvorming en maken inzichtelijk welke criteria en waarden leidend zijn bij het ontwikkelen van nieuwe woningbouwlocaties. Zo kan op actuele ontwikkelingen, het vrijkomen van locaties in Baarn, of vragen van initiatiefnemers ingespeeld worden.

(II) Extra kosten omgevingswet tot 2032

In 2024 is gestart met de uitvoering van de omgevingswet. Op dat moment werd voldaan aan de minimale vereisten van uitvoering. Tot 2032 wordt het programma uitgerold met producten, formats en werkwijzen. In het bestedingsplan is hiervoor een raming opgenomen, gebaseerd op voortschrijdend inzicht. Daar is op dit moment een bestemmingsreserve voor van €250.000. Voor de jaren na 2028 is er structureel € 100.000 opgenomen, met een doorkijk tot 2032.

(II) Extra capaciteit fysiek domein

Binnen het team Ontwikkeling Ruimte en Omgeving, en met name binnen de taakvelden Planontwikkeling/Verkeer en Toezicht & Handhaving, is sprake van een onderbemande en compacte
formatie. Medewerkers besteden nu een aanzienlijk deel van hun tijd aan organiserende en coördinerende werkzaamheden, waardoor hun inhoudelijke inzet en (juridische) expertise
onvoldoende worden benut. Door het toevoegen van ondersteunende of junior capaciteit kunnen deze uitvoerende en organiserende taken worden overgenomen. Hierdoor ontstaat er ruimte voor de medewerkers om zich te richten op hun kerntaken: de uitvoering, opvolging en juridische borging van ruimtelijke procedures en handhavingsvraagstukken. Dit leidt tot een snellere doorlooptijd, betere afstemming met ketenpartners en minder risico op juridische fouten of vertragingen.

Voor inwoners betekent dit dat meldingen, verzoeken en vergunningsprocedures sneller en zorgvuldiger worden opgepakt. De dienstverlening wordt daardoor transparanter, voorspelbaarder
en betrouwbaarder, wat het vertrouwen in de overheid versterkt.

Arbeidsmarktpositie en teamontwikkeling.
Daarnaast creëert deze aanvulling ruimte voor de inzet van junioren of starters, bijvoorbeeld vanuit het onderwijs of via traineeships. Hiermee investeren we in een duurzame personeelsopbouw én vergroten we de zichtbaarheid en aantrekkelijkheid van de gemeente als werkgever in een krappe arbeidsmarkt. Binnen het team Beheer Openbare Ruimte ontbreekt momenteel voldoende strategisch seniorniveau om de groeiende en complexer wordende opgaven in tempo en samenhang te realiseren. Veel projecten vereisen een integrale, beleidsmatige en bestuurlijk gevoelige aanpak, waarbij inhoudelijke en procesmatige afstemming met externe partijen cruciaal is.

Het toevoegen van 1 fte op senior niveau zorgt voor betere regie op strategisch niveau, maar ook voor de begeleiding van nieuwe medewerkers binnen het team. De instroom van collega’s zonder
overheidsachtergrond vergroot de behoefte aan structuur, coaching en kennisborging. Dit versterkt de uitvoeringskracht en vermindert de kwetsbaarheid.

De totale investering voor het versterken van beide taakvelden bedraagt € 300.000.

(III) Zero based budgeting 

Dit betreft de administratieve uitwerking van de stelpost ZBB uit de begroting 2025. Voor de specificatie wordt verwezen naar bijlage Zero Based Budgeting (ZBB).

(IV) Ombuiging Kostendekkendheid leges aanpassen

Door de invoering van de Omgevingswet en doordat de kostendekkendheid van de bijbehorende leges nog niet op 100% ligt, zien we mogelijkheden een extra opbrengst van € 160.000 te realiseren. Hieronder vallen ook bijvoorbeeld de suggesties om voor afspraken/adviesgesprekken die verband houden met vergunningverlening, leges in rekening te brengen bij de gebruiker.

(V) Deltaplan Woningbouw (motie raadsvergadering 2 juli 2025)

Er ligt een brede behoefte bij de gemeenteraad om de realisatie van woningen te versnellen. Hiertoe zou een 'Deltaplan Woningbouw' opgericht moeten worden. 

Om te bepalen welke heldere kaderstellende en budgettaire randvoorwaarden voor de gemeenteraad wenselijk zijn stelt het college voor eerst een advies te vragen over de gewenste actualisering van het (verouderde) grondbeleid.  Afhankelijk van de insteek en de risicopositie kan er proactief of actief ingespeeld worden op kansen. Hier is naar verwachting in eerste instantie een bedrag van € 100.000 mee gemoeid.  Eventuele structurele lasten kunnen vervolgens in de begroting van 2027 opgenomen worden.

Openbaar belang
De RUD Utrecht is een gemeenschappelijke regeling die onder andere de wettelijke milieutaken uitvoert voor een schone, veilige en duurzame leefomgeving.

Maatschappelijk doel gemeente Baarn
Namens de gemeente uitvoering geven aan onder andere de wettelijke taken op het gebied van milieu en bouwen. Daarbij voert de RUD ook taken uit op het gebied van duurzaamheid en natuurbehoud.

Wat willen we bereiken?
Een schone, veilige en duurzame leefomgeving.

Wat gaan we daarvoor doen?
Het uitvoeren van taken uit het uitvoeringsprogramma. Dit programma vindt zijn basis in de begroting en wordt jaarlijks door het college vastgesteld. En verder het voeren van toezicht en handhaving op basis van meldingen en eigen waarnemingen. 

Leefbaarheid en de kwaliteit van (samen)leven staan voorop. We stimuleren duurzame mobiliteit door lopen en fietsen te bevorderen. Hierdoor verbetert de verkeersveiligheid, ontstaat er meer ruimte op straat (door minder geparkeerde auto’s), en neemt de kwaliteit van de leefomgeving toe.

Regulier

We onderzoeken regelmatig hoe we de leefbaarheid, bereikbaarheid en verkeersveiligheid in Baarn kunnen verbeteren en brengen op basis daarvan verkeersmaatregelen in de praktijk. We zetten steeds meer in op regionale samenwerkingen, onder andere met de realisatie van een regionaal deelfietsensysteem.

(I) Baarnsche Zoom 

Vanwege de werkzaamheden ter voorbereiding en ondersteuning van de ontwikkeling van de Baarnsche Zoom worden kosten gemaakt. Deze inzet is niet altijd, of niet in voldoende mate in de organisatie beschikbaar.    

(I) Implementatie Omgevingswet

De werkzaamheden voor implementatie van de Omgevingswet worden soms aan de hand van actuele inzichten aangepast. Zo is er in mei voor gekozen de eerste visie van de omgevingsvisie via een peilnota in de raad te behandelen.      

(I) Mobiliteitsvisie

De mobiliteitsvisie die in 2020 is opgesteld, is aan een update toe. We gaan werken aan een waardegedreven visie op mobiliteit. We stellen vast welke modaliteiten op welke plekken in onze openbare ruimte prioriteit hebben. Daarvoor gaan we een integraal verkeerscirculatieplan opstellen voor zowel voetgangers, fietsers, OV als automobilisten. In dat kader zullen we in 2026 bij onder andere de raad peilen welke visie zij hebben op mobiliteit in Baarn.
Daarnaast brengen we de mobiliteitsvisie als een programma mobiliteit onder in het Omgevingsplan. Onderdeel hiervan worden uitvoeringsprogramma’s voor mobiliteit, duurzame mobiliteit en verkeersveiligheid.
 

(IV) Ombuiging Verlagen onderzoeksbudget mobiliteit

Het budget voor mobiliteitsonderzoeken en kleine verkeersmaatregelen wordt verlaagd van € 259.000 naar € 159.000. Dit levert een besparing van € 100.000 op. Mogelijk zal in 2026 het bedrag niet geheel gehaald worden wegens nog lopende verplichtingen, vooralsnog gaan we ervan uit dat de bezuiniging wordt gerealiseerd. 

We willen met een gezonde en duurzame inrichting van de openbare ruimte bijdragen aan de kwaliteit van leven in Baarn.

Regulier

We zorgen voor een gezonde en veilige openbare ruimte die bijdraagt aan een duurzame en prettige leefomgeving, en daarmee waarde toevoegt aan het leven van de inwoners van Baarn. We voeren dagelijks beheer en onderhoud uit van de openbare ruimte en realiseren (planmatig) onderhoud en renovaties van wijken. Daarbij hebben wij oog voor verschillende, soms tegenstrijdige, belangen en behoeften, zoals groen, mobiliteit, klimaatverandering en netcongestie. We werken met een afwegingskader om de onderliggende waarden en het gewicht dat we daaraan toekennen te bepalen. Waar mogelijk betrekken we inwoners actief, zodat zij samen met ons werken aan de kwaliteit van de leefomgeving in Baarn. 

Wijziging straatbeeld en beeldkwaliteit
Om invulling te geven aan de ombuiging binnen het beheer van de openbare ruimte, is een forse beperking van de uitgaven onvermijdelijk. Dit betekent een zicht- en merkbare verandering van het straatbeeld en de ervaren beeldkwaliteit  op diverse locaties. In 2026 wordt de exacte impact van de ombuiging duidelijker. Mogelijke besparingsmaatregelen zijn: 

• omvormen van plantsoenen en gazons naar (kruidenrijk)bermgras;
• invoeren van algehele opruimplicht hondenpoep;
• verwijderen van overbodige paaltjes en weinig gebruikte afvalbakken;
• verlagen van het beeldkwaliteitsniveau van A naar B voor alle onderdelen uit het Beeldkwaliteitsplan. 

(I) Maatschappelijk vastgoed
De gemeente is eigenaar van ongeveer 50 gebouwen. De vastgoedportefeuille is divers en varieert van strategisch belangrijke objecten, zoals het gemeentehuis en de bibliotheek, tot minder strategische en minder essentiële panden, zoals de berging aan de Oosterstraat. In 2025 heeft de gemeenteraad het Meerjarenonderhoudsplan (MJOP) voor het gemeentelijk vastgoed vastgesteld. Parallel aan dit MJOP heeft de gemeenteraad ingestemd met een strategische analyse om structurele besparingen te vinden in maatschappelijk vastgoedportefeuille. De uitvoering start zodra de strategische vastgoedanalyse door de gemeenteraad is vastgesteld (naar verwachting eind 2025). Eventuele middelen t.b.v. de implementatie worden meegenomen in het voorstel.

Naast bovenstaande generieke plannen (MJOP/strategische analyse) worden voor specifieke gebouwen eveneens stappen gezet. 

Wintertuin
Het college heeft conform het verzoek van de gemeenteraad een openbare uitvraag gedaan om een nieuwe exploitant te vinden. Verschillende partijen hebben interesse getoond. De gemeenteraad heeft tevens om  om een rol in de selectieprocedure gevraagd. Afhankelijk van de aanmeldingen en interesse verwacht de gemeente dat er vanaf het voorjaar van 2026 weer een exploitant in de Wintertuin zit.

Gemeentehuis
Het gemeentehuis is afgelopen jaar grondig verbouwd en biedt onderdak aan onder andere PIT Baarn, Vluchtelingenwerk, hulp bij schuldhulpverlening en de gemeente zelf. De gewenste integrale toegang is hierdoor bewerkstelligd. De verbouwing heeft plaatsgevonden in het nieuwe deel van het gemeentehuis (fase 1). De volgende fase (2) zal de verbouwing van de oudbouw zijn. Onderdeel van deze verbouwing zal tevens de uitbreiding van de raadszaal zijn.

Furs
De gemeenschap in Lage Vuursche heeft het dorpshuis circa 2 jaar geleden 'terug' aan de gemeente gegeven wegens te hoge kosten en weinig animo. De gemeenschap wil het dorpshuis weer opstarten en in de toekomst weer beschikken over een duurzamer en beter dorpshuis. Het college staat open voor een (ver)nieuw(d) dorpshuis, maar is niet blind voor andere maatschappelijke behoeftes zoals de behoefte aan woonruimte. Daarom zal voor een toekomstig scenario onderzoek worden gedaan naar een nieuw dorpshuis in combinatie met woningbouw op het perceel. De gemeente verwacht niet dit project op korte termijn te starten, omdat er andere projecten met meer impact zijn ( Baarnsche Zoom). De gemeente is bereid om het dorpshuis in de tussentijd aan de gemeenschap in Lage Vuursche ter beschikking te stellen tegen kostendekkende voorwaarden en voert hier gesprekken over met de gemeenschap in Lage Vuursche. 

Verkoop gemeentelijk vastgoed
De gemeenteraad heeft in 2023 en 2024 ingestemd met de verkoop van twee panden. De verkoop vindt eind 2025 / begin 2026 plaats. Het betreft een schuur op de Oosterstraat 175b (openbare verkoop via openbare kanalen) en het pand aan de Eemnesserweg 15-17. De gemeente voert momenteel gesprekken met Omthuis om in de Eemnesserweg een drietal (sociale) huurwoningen te realiseren. 

(I) Actualiseren beleidsplan water, riolering en klimaatadaptatie

Na vaststelling van de Omgevingsvisie, wordt het Water- en rioleringsprogramma (Wrp) opgesteld. Het Wrp is een uitwerking van strategische kaders over water en riolering onder de Omgevingsvisie. Het beschrijft het beleid en de maatregelen voor riolering, water en klimaatadaptatie. Vaststelling van het Wrp vindt in 2026 plaats.

(I) Bewegen, Ontmoeten, Spelen en Sporten (BOSS)

Het huidige speelbeleidsplan is aan een update toe. Er wordt een omslag gemaakt van kwantiteit naar kwaliteit, met focus op een verbeterde leefomgeving en het herinrichten van speelplekken tot inclusieve ontmoetingsruimtes voor bewegen en spelen voor alle leeftijden. Het geactualiseerde plan bevat ook een vervangingsplan voor de speelruimten in de gemeente.

(I) (Herstel) werkzaamheden wegen, straten en stoepen

In de tussenrapportage 2025 is gemeld dat een extra budget van € 100.000 nodig is voor (herstel)werkzaamheden aan wegen, straten en stoepen. Hierbij kunt u denken aan veiligheid, achterstallig onderhoud en op verzoek noodzakelijke aanpassingen. Het bedrag is structureel opgenomen. 

(II)  Verduurzaming gemeentelijke gebouwen  

In het Plan Maatschappelijk Vastgoed (PMV) is het doel opgenomen om in 2030 minimaal 55% minder CO2 uit te stoten met het gemeentelijk vastgoed. Om hier uitvoering aan te geven, is een start gemaakt met de verduurzamingsplannen voor De Trits, het gemeentehuis en speeltuinvereniging Oosterkwartier. Ook is voor deze gebouwen DUMAVA-subsidie aangevraagd en toegekend. In het investeringsvoorstel van 2 juli 2025 is gevraagd om een krediet beschikbaar te stellen ter verduurzaming van De Trits. Voor het gemeentehuis en speeltuinvereniging Oosterkwartier is een aanvullende investering nodig van € 1,1 miljoen om de DUMAVA-subsidie volledig te benutten. Die investering is opgenomen in het MIP 2026. De verduurzaming van het gemeentehuis en speeltuinvereniging Oosterkwartier is nodig om ons emissiereductiedoel voor 2030 te halen: de broeikasgasuitstoot van de gemeentelijke vastgoedportefeuille daalt met 56%. Daarmee wordt het beoogde doel van 55% in 2030 gehaald.

(III) Zero based budgeting 

Dit betreft de administratieve uitwerking van de stelpost ZBB uit de begroting 2025. Voor de specificatie wordt verwezen naar bijlage Zero Based Budgeting (ZBB).

(IV) Ombuiging Verlagen beeldkwaliteit

Als gevolg van noodzakelijke besparingen met het oog op het ravijnjaar wordt de beeldkwaliteit verlaagd. Het jaarlijkse onderhoudsbudget vermindert dan met € 250.000. Deze ombuiging is niet volledig in 2026 te realiseren vanwege de raamovereenkomsten die ook in 2026 door lopen, investeringen die eerst moeten worden gedaan (omvorming groen) en een bijstelling van het beeldkwaliteitsplan. 

De invulling van de besparing op beeldkwaliteit is in 2026 haalbaar, omdat de ombuiging dan € 100.000 bedraagt en we naar verwachting € 130.000 kunnen realiseren. De volgende stap naar € 250.000 is, op basis van inventarisatie samen met de inhoudelijk afdeling, naar verwachting voor € 50.000 te realiseren. Tijdens de uitwerking is een aantal ideeën afgevallen, omdat de investering niet opweegt tegenover de te realiseren structurele bezuiniging. De maximaal te realiseren ombuiging in 2027 wordt daarmee ingeschat op € 180.000. Uitgangspunt is Beeldkwaliteit niveau B met uitzondering van Zwerfafval, dit is op niveau C. Dit is structureel € 70.000 minder dan eerder is aangegeven. Let op, door de extra bezuiniging op de voorziening Hertenkamp wordt dit gedeeltelijk gecompenseerd. Verantwoordelijkheid ligt bij dezelfde afdeling, zie programma 2.3 Welzijn.  In de bijlage Ombuigingen vindt u een financiële specificatie van alle ombuigingen inclusief de afwijking.