Financiering

In de financieringsparagraaf worden de onderwerpen beschreven die behoren tot het geldstromenbeleid van de gemeente en een belangrijk hulpmiddel zijn bij het sturen, beheersen, verantwoorden en toezicht houden op de financieringsfunctie.  Dit beleid valt binnen de kaders van de Wet financiering decentrale overheden (Wet fido). Hierin zijn drie wettelijke normen opgenomen waaraan de gemeente moet voldoen bij het aantrekken en uitzetten van financiële middelen. De procedures en werkwijze van de gemeente Baarn zijn opgenomen in het treasurystatuut. 

In deze paragraaf volgt een toelichting op:
•    Renterisico's (kasgeldlimiet en renterisiconorm)
•    Financieringsbehoefte (leningen en uitgezette leningen)
•    Rentemethodiek en renteresultaat (omslagrente en renteresultaat)
•    Schatkistbankieren

De gemeente mag tot een bepaalde grens (de kasgeldlimiet) leningen met een looptijd korter dan 1 jaar aantrekken. De wettelijke toegestane omvang bedraagt 8,5% van het begrotingstotaal. Voor de gemeente Baarn is dat in 2026 € 6,9 miljoen. De gemeente Baarn heeft met de bank een lager bedrag afgesproken dan het toegestane kasgeldlimiet welke de gemeente rood mag staan, namelijk maximaal € 2,5 miljoen. De kasgeldlimiet mag niet meer dan drie achtereenvolgende kwartalen overschreden worden. De verwachting is dat de gemeente Baarn in 2026 geen kortlopende financiering nodig heeft.

Op het moment dat nieuwe leningen moeten worden afgesloten of de rentevaste periode afloopt, ontstaat renterisico. De rente kan dan hoger liggen dan voorheen, wat leidt tot hogere rentelasten. Om dit risico te beperken, geldt vanuit de Wet FIDO een zogenoemde renterisiconorm. Deze norm schrijft voor dat het totaal aan renteherzieningen en aflossingen per jaar niet meer mag zijn dan 20% van het begrotingstotaal. Zo wordt voorkomen dat te veel financiering tegelijk tegen een hogere rente moet worden herzien.

Voor 2026 blijven we met 18,6% ruim binnen deze norm. Wel loopt dit percentage de komende jaren op, als gevolg van de geplande investeringen. Het is daarom belangrijk om het renterisico actief te blijven volgen en waar nodig spreiding aan te brengen in het aflossings- en herfinancieringsritme.

Langlopende leningen

Bij het opstellen van de Begroting 2026 beschikt de gemeente Baarn over vier langlopende geldleningen. Er zijn twee typen leningen in portefeuille: fix-leningen, waarbij de aflossing in één keer aan het einde van de looptijd plaatsvindt, en lineaire leningen met periodieke aflossing. Onderstaande tabel geeft een overzicht van de leningen per peildatum 31 december 2025.

Voor 2026 verwachten we een nieuwe lening van in totaal € 12,3 miljoen. Dit bedrag is bedoeld voor investeringen in onder andere groot onderhoud aan de buitenruimte (riolering, wegen e.d., €  3,7 miljoen), verduurzaming van gemeentelijk vastgoed (€ 2,4 miljoen) en onderwijshuisvesting (€ 6 miljoen).

Naast de opgenomen leningen heeft de gemeente Baarn ook een aantal uitgezette leningen. Deze zijn onder te verdelen in twee categorieën:

Leningen via het SVn
Dit betreft leningen aan starters op de woningmarkt en voor verduurzaming van particuliere woningen. Ze worden uitgezet via een revolverend fonds: aflossingen en rente vloeien terug in het fonds en kunnen opnieuw worden ingezet. De uitvoering (verstrekking, beheer en inning) verloopt volledig via het Stimuleringsfonds Volkshuisvesting (SVn).

Leningen aan sportclubs en verenigingen
Deze leningen worden afgelost, maar maken geen deel meer uit van het huidige beleid. In de Nota Borgstellingen 2018 is vastgesteld dat deze vorm van financiering wordt afgebouwd. Nieuwe aanvragen worden niet meer gehonoreerd. Sportclubs en verenigingen kunnen sindsdien zelfstandig op de geldmarkt lenen, waarbij de gemeente – onder voorwaarden – borg kan staan.

Saldo SVn-rekening (revolverende fondsen)

Het weergegeven overzicht betreft het verwachte saldo op de SVn-rekening, dus de beschikbare middelen binnen de verschillende revolverende fondsen. Het saldo neemt naar verwachting toe van € 966.000 in 2024 naar € 1.265.000 in 2029. Dit betekent dat er structureel voldoende terugbetalingen binnenkomen om nieuwe leningen te kunnen blijven verstrekken.

De starterslening wordt de laatste jaren minder aangevraagd, maar het saldo blijft toenemen door aflossingen en beperkte nieuwe aanvragen. De oude duurzaamheidslening is komen te vervallen; hiervoor zijn twee nieuwe regelingen in de plaats gekomen: wijkgericht duurzaam wonen en algemeen duurzaam wonen. We verwachten dat deze regelingen beter aansluiten bij de actuele verduurzamingsopgave en daardoor meer gebruikt zullen worden.

De oplopende saldi weerspiegelen dat de fondsen gezond zijn en ruimte bieden voor toekomstige aanvragen. De inzet van deze middelen blijft daarmee gericht op het ondersteunen van starters en het stimuleren van particuliere woningverduurzaming, zonder druk op de reguliere begroting.

Omslagrente
In de financieringsparagraaf moet inzicht worden gegeven in de verwachte rentelasten en de aan de taakvelden toe te rekenen rente. Om de rentelasten en -baten te kunnen toerekenen aan de investeringen in de verschillende programma's wordt er een rente-opslagmethode (omslagrente) toegepast. De omslagrente voor het jaar 2026 is berekend op 0%. (in 2025: 0%). Dit omslagpercentage is ook voor de jaren 2027 tot en met 2029 toegepast. Een eventuele stijging van de omslagrente de komende jaren leidt tot een hogere structurele last in de meerjarenbegroting.