Programma 9: Algemene dekkingsmiddelen en Overhead

In het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten (BBV) staat welke baten en lasten onderdeel uitmaken van het verplichte onderdeel overhead. Deze verplichting heeft als doel het inzicht in de overhead te verbeteren en de vergelijkbaarheid tussen gemeenten te vergroten. De bedrijfskosten van de gemeente Baarn die tot overhead gerekend worden, zijn grofweg in te delen in:

• Ondersteunende teams zoals, team Intern Advies (Financiën & Control, Juridische Zaken, Personeel & Organisatie, Communicatie, Informatie);
• Overige personele lasten, zoals leidinggevenden en het secretariaat. 

Om het staande beleid en de reguliere werkzaamheden te kunnen uitvoeren, blijft de gemeente Baarn investeren in de uitvoeringskracht van de organisatie.

De veranderende wetgeving en de uitvoering van alle ambities vragen om extra menskracht. Op een aantal terreinen was hiervoor formatie-uitbreiding noodzakelijk. Mede vanwege de grote krapte op de arbeidsmarkt hebben wij ons ingezet op werving en het vergroten van de leermogelijkheden. Hiermee geven wij ook invulling aan (organisatie)ontwikkelingen voor het werven, opleiden en behouden van personeel. Baarn profileert zich als ontwikkelgemeente door als organisatie toekomstgericht te blijven ontwikkelen (een leven lang leren) en als gemeente in de huidige krappe arbeidsmarkt aantrekkelijk te zijn voor nieuwe medewerkers. Ook betekent dit het (tijdelijk) toevoegen van extra medewerkers voor begeleiding van nieuwe medewerkers. Meer details hierover staan in de paragraaf Bedrijfsvoering en de betreffende hoofdstukken.

Excel-tabel

Excel-tabel

Toelichting

De loonkosten van overhead zijn gestegen ten opzichte van vorig jaar. De stijging komt voort uit de cao loonsverhoging van gemiddeld 6% en formatie-uitbreiding conform de Perspectiefnota 2024 (2 fte). De materiële kosten zijn gestegen door de ICT-kosten.

Excel-tabel

Omvang en kosten formatie

In 2024 bedraagt de formatieomvang van de organisatie (inclusief de griffie) 171,95 fte. De daadwerkelijke bezetting ligt gemiddeld op 155,34 fte. De totale salarislasten voor het jaar, inclusief kosten voor het bestuur en de griffie, bedragen € 14,7 miljoen. Daarnaast is in 2024 de cao-loonsverhoging doorgevoerd. Per januari is een stijging van 4,75% toegepast, gevolgd door een aanvullende verhoging van 1,25% per oktober.

Toelichting op afwijking van ziekteverzuim

Vóór 2024 was de verzuimregistratie niet altijd juist, aangezien bijvoorbeeld het kort verzuim niet (goed) geregistreerd werd en dit in de systemen niet altijd juist naar voren kwam. Dit heeft geleid tot een laag en niet betrouwbaar verzuimpercentage tot 2024. Afgelopen jaar is er veel aandacht gegeven aan het juist registreren van verzuim, waardoor we nu een veel realistischer verzuimpercentage van 6,18% hebben.

Normaal gesproken vertonen verzuimpercentages over het jaar heen een ‘hangmat-trend', waarbij de percentages in het eerste en vierde kwartaal hoger zijn dan in het tweede en derde kwartaal. Voor de gemeente Baarn zien we in 2024 echter een vrijwel stijgende lijn. Dit komt doordat in het tweede en derde kwartaal een aanzienlijk aantal langdurig zieke medewerkers drukte op het verzuimpercentage. De gemeente Baarn volgt qua gemiddeld verzuimpercentage grotendeels de lijn van het landelijk openbaar bestuur. Tot en met het derde kwartaal komt het gemiddelde verzuimpercentage van het openbaar bestuur uit op 6%. Aangezien de ‘hangmat-trend' doorgaans leidt tot een stijging in het vierde kwartaal, ligt het hogere jaargemiddelde voor de hand.

Excel-tabel

Excel-tabel

Openbaar belang
De RID Utrecht is de ICT-dienstverlener die de ICT-infrastructuur beheert voor de deelnemende gemeenten en gemeenschappelijke regelingen. In het dagelijks gebruik van deze infrastructuur en diensten worden de gebruikers ondersteund. 

Maatschappelijk doel Baarn
Een goed werkende digitale werkomgeving van de medewerkers van de gemeente zorgt ervoor dat deze hun werk zo goed mogelijk kunnen doen voor de inwoners. Door de dienst af te nemen met andere gemeenten zorgen we voor robuustheid, kwaliteit en lagere maatschappelijke kosten.

Voor een uitgebreid overzicht van de verbonden partij RID verwijzen wij u naar de paragraaf Verbonden Partijen.

Excel-tabel

De gemeente wil duurzaam financieel beleid dat de raad, college en organisatie helpt om balans aan te brengen tussen ambities, uitvoeringskracht en financiële draagkracht van de Baarnse samenleving. Ambities gaan over wat raad en college willen realiseren voor Baarn. Uitvoeringskracht gaat over wat we kunnen met de medewerkers van de gemeente. Financiële draagkracht gaat over wat de samenleving redelijkerwijs kan opbrengen via belastingen.

Dit doen we met actueel financieel beleid en een planning & control cyclus die zorgt voor transparante informatie voor raad en inwoners. Dit zodat helder is wat wordt gerealiseerd voor de Baarnse samenleving en tegen welke inspanning in tijd en kosten. We willen dat als we een extra beroep doen op de financiële draagkracht van Baarn, het duidelijk is waartoe dit leidt.

Excel-tabel

Ontwikkeling van het gemeentefonds 2024

Het gemeentefonds is de belangrijkste inkomstenbron voor gemeenten en is ook in 2024 van groot belang geweest voor onze financiële situatie. In het afgelopen jaar zijn er aanzienlijke ontwikkelingen geweest die invloed hebben op onze begroting, zowel op korte als lange termijn. Een van de meest ingrijpende ontwikkelingen is dat de eerder aangekondigde korting op het gemeentefonds niet is teruggedraaid. Sterker nog, in het hoofdlijnenakkoord van de nieuwe regering is een aanvullende korting op specifieke uitkeringen opgenomen. Dit betekent dat gemeenten vanaf 2026 met een structureel lagere financiële bijdrage vanuit het Rijk rekening moeten houden.

In 2024 is herhaaldelijk aandacht gevraagd voor de zogenoemde ‘ravijnjaren’, waarin de financiële ruimte voor gemeenten fors afneemt. De VNG en verschillende gemeenten, waaronder Baarn, hebben zich hard gemaakt voor een structurele oplossing, maar tot op heden zonder resultaat. Hierdoor blijft de noodzaak urgent om onze uitgaven en inkomsten in balans te brengen. Ondanks deze onzekerheden hebben we in 2024 stappen gezet om ons hierop voor te bereiden. We hebben financiële uitgangspunten vastgesteld, een analyse laten uitvoeren naar de flexibiliteit binnen onze begroting en zijn gestart met zero-based budgeting. De eerste uitkomsten zijn verwerkt in de begroting 2025. Hierdoor is een deel van het verwachte tekort voor 2026 al teruggedrongen, maar er liggen nog grote uitdagingen.

De komende periode zal in het teken staan van het maken van keuzes. We zullen samen met de gemeenteraad en onze inwoners zorgvuldig afwegen waar we in blijven investeren en waar we mogelijk moeten bijsturen. Dit vraagt om realisme en daadkracht, maar we kijken met vertrouwen naar de toekomst en blijven ons inzetten voor een financieel gezonde gemeente.

Verdere ombuigingen 2026

In 2024 zijn wij gestart met een aanvullend project Ombuigingen om de begroting 2026 structureel sluitend te krijgen. Dit project is onderverdeeld in fases. De eerste fase waarin mogelijke onderwerpen voor ombuigingen en een bandbreedte van de mogelijke besparing zijn verkend, is in december 2024 afgerond. In april 2025 worden de uitkomsten van de verkenning met de raad gedeeld.

Actueel financieel beleid

In 2024 hebben wij verschillende financiële nota's actueel gemaakt. Het actualiseren van financiële beleidsnota's is belangrijk om de organisatie aan te passen aan veranderende wet- en regelgeving, economische omstandigheden en interne ontwikkelingen. Dit zorgt voor actuele en accurate richtlijnen, helpt risico's te beheersen, bevordert transparantie, en ondersteunt strategische en operationele doelstellingen. Zo blijft de organisatie efficiënt functioneren conform wet en regelgeving en financieel gezond.

Excel-tabel

Algemene dekkingsmiddelen

De algemene dekkingsmiddelen spelen een belangrijke rol in het waarborgen van een gezonde financiële situatie voor de gemeente Baarn. Deze middelen bestaan vooral uit inkomsten die niet aan een specifiek doel zijn gebonden, zoals de algemene uitkering uit het gemeentefonds, belastingen (bijvoorbeeld de onroerendezaakbelasting) en dividenden uit beleggingen. Zo ontvangt de gemeente bijvoorbeeld een dividend van de bank BNG en het waterbedrijf Vitens.

Het beheer en de besteding van deze middelen zijn vastgelegd in de Financiële Verordening, op basis van artikel 212 van de Gemeentewet. Deze verordening zorgt voor een duidelijk kader voor het financiële beleid en benadrukt het belang van transparantie en verantwoording bij het gebruik van publiek geld. Met een zorgvuldig en verantwoord financieel beleid zet de gemeente Baarn deze middelen zo effectief mogelijk in. Dit helpt om de dienstverlening aan inwoners op peil te houden en de gestelde beleidsdoelen te realiseren.

In de paragraaf Lokale heffingen zijn alle gemeentelijk belastingen en heffingen in detail beschreven.

Excel-tabel

Openbaar belang
BNG Bank is van en voor de publieke sector.

Voor het resultaat van de deelneming in deze partij verwijzen wij u naar de paragraaf Verbonden Partijen.

Openbaar belang
Betrouwbaar drinkwater voor ons welzijn en onze gezondheid.

Voor een uitgebreid overzicht van de overige deelneming Vitens verwijzen wij u naar de paragraaf Verbonden Partijen.

Excel-tabel

Ontwikkeling algemene uitkering

In 2024 is de algemene uitkering vanuit het gemeentefonds beïnvloed door verschillende factoren, waaronder aanpassingen op basis van de economische groei en specifieke taaktoewijzingen. De middelen zijn gedurende het jaar meermaals bijgesteld, zoals beschreven in de meicirculaire en septembercirculaire.

In de meicirculaire 2024 is de groeiverwachting van het gemeentefonds aangepast aan de hand van de economische ontwikkelingen. Vanaf 2024 is de koppeling tussen de algemene uitkering en de groei van het bruto binnenlands product (bbp) officieel ingevoerd. Dit heeft geleid tot een verhoging van de beschikbare middelen. De septembercirculaire bracht verdere wijzigingen met zich mee. Zo werd de algemene uitkering voor 2024 verhoogd met een aanvullende bijdrage. Daarnaast werd een incidentele toevoeging verwerkt als afrekening van de resterende ruimte onder het plafond van het BTW-compensatiefonds (BCF) voor 2024. Bovendien hebben specifieke taakmutaties geleid tot extra middelen, waaronder compensatie van besparingsverliezen in de jeugdzorg en een jaarlijkse indexatie voor demografische ontwikkelingen binnen de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo).

Deze ontwikkelingen resulteerden in een verhoging van de totale algemene uitkering voor 2024, waardoor de gemeente in staat werd gesteld haar taak adequaat uit te voeren en in te spelen op nieuwe maatschappelijke uitdagingen.

Excel-tabel

Volgens BBV voorschriften moeten de categorieën Algemene dekkingsmiddelen, Overhead, Heffing VpB en de Post voor Onvoorzien separaat in beeld gebracht worden.

Voor de begroting 2024 is een analyse gedaan op de belastbare clusters voor de vennootschapsbelasting. De belastbare clusters, met heffing op vennootschapsbelasting zijn gelijk aan afgelopen jaren, te weten:

Parkeren;
Sport en Cultuur:
Exploitatie van de begraafplaatsen;
Grondexploitaties.

Uit de voorliggende begroting analyseren wij dat de bovengenoemde clusters niet tot een positief financieel resultaat leidt en geen invloed heeft tot een heffing voor de vennootschapsbelasting. Hierdoor verwachten wij geen afdracht vennootschapsbelasting over 2024.

Excel-tabel

Dividend moet verantwoord worden in het jaar waarin het dividend wordt vastgesteld. Dat houdt in dat de dividenduitkering 2024 in 2025 wordt verantwoord.

Bij de jaarstukken 2023 is per abuis de dividenduitkering van 2023 verantwoord.

Excel-tabel