Programma 8: Duurzaamheid

In samenwerking met onze lokale en regionale partners intensiveren we onze inzet om in 2030 zoveel mogelijk klimaatneutraal te zijn. Daarvoor geven we uitvoering aan de Lokale Energie Strategie (LES). Met inwoners en andere belanghebbenden gaan we in gesprek over aanvullend klimaatbeleid.

Excel-tabel

In 2024 is de aandacht steeds meer verschoven naar de uitvoering van maatregelen die bijdragen aan de doelstelling om in 2030 zoveel mogelijk klimaatneutraal te zijn. De Lokale Energie Strategie (LES), die begin 2024 door de gemeenteraad is vastgesteld, vormde hiervoor de kapstok. In de LES zijn keuzes gemaakt en routekaarten uitgestippeld voor de drie pijlers van de energietransitie: energiebesparing, duurzame warmte en duurzame elektriciteit.

Energiebesparing

Isolatie
Isoleren is de eerste stap in de energietransitie. In 2023 is de Isolatieaanpak Baarn opgesteld en in 2024 startten wij met de uitvoering. Met het ‘Meerjarige Collectief Ontzorgingstraject’ (MCO) geven wij uitvoering aan de Isolatieaanpak Baarn en willen wij toewerken naar 4.400 goed geïsoleerde woningen eind 2025 (met energielabel B of beter). Via het MCO worden eigenaren van woningen geholpen met het isoleren van hun huis. Er vond een doelgroepgerichte actie plaats om inwoners die extra hulp nodig hebben bij het isoleren te ondersteunen en er was een collectieve inkoopactie voor heel Baarn. De wijkgerichte activiteiten gebeuren in nauwe afstemming met de planning voor de warmtetransitie.

In 2024 zijn daartoe 4.500 brieven verstuurd. Circa 300 inwoners hebben een afspraak gemaakt met de uitvoerder om te isoleren. Zij ontvingen een persoonlijk bespaarplan voor hun woning en een offerte. Hiervan ging tot 65% akkoord. Vooral onder de kwetsbaardere doelgroep zagen we veel reacties op de brieven en de offertes. Dit terwijl die doelgroep vaak lastig te bereiken is. Hieruit blijkt dat de inzet van het doelgroepgerichte ontzorgingstraject werkt.

Erfgoedaanpak
Speciaal voor woningeigenaren van gemeentelijke monumenten of in beschermd dorpsgezicht heeft in ook een erfgoedaanpak gelopen. Vanwege de bijkomende regels voor verduurzaming van monumenten is er aanvullend advies nodig wanneer bewoners duurzaamheidsplannen hebben. Er zijn webinars en persoonlijke inloopspreekuren aangeboden in het najaar om inwoners verder te helpen bij het verduurzamen van hun beschermde woning. De webinars zijn door bezocht door 73 woningeigenaren en 22 huishoudens hebben gebruik gemaakt van de inloopspreekuren. In 2025 worden ook nog 2 inloopspreekuren georganiseerd.

SLIM met energie
Er is een pilot SLIM met energie uitgevoerd om huurders met een kleine beurs te helpen met eenvoudige, maar effectieve energiebesparende maatregelen, zoals ledlampen, radiatorfolie en tochtstrips. Het initiatief kwam uit de serviceclubs en is samen opgestart met BaarnDuurzaam, Pit Baarn en de gemeente. Wij hebben bijgedragen door de training van (nieuwe) vrijwilligers en de projectcoördinatie te bekostigen en bekendheid te geven aan het initiatief. In totaal hebben 50 huishoudens zich opgegeven voor een huisbezoek met advies over kleine isolatiemaatregelen. Dit was meer dan de minimale doelstelling voor deze eerste pilot. Een vervolg wordt onderzocht.

Soortenmanagementplan (SMP)
In juni 2024 heeft gemeente Baarn een tijdelijke pre-Soortenmanagementplan (SMP- ontheffing verkregen van de provincie. Daarvoor hebben we extra nestkasten voor vleermuizen opgehangen. Met de pre-SMP ontheffing zorgen we ervoor dat verduurzamende eigenaar-bewoners met een grondgebonden woning niet meer zelf ecologisch onderzoek hoeven doen naar de aanwezigheid van een aantal beschermde diersoorten.

Uitzondering hierop zijn de inwoners die wonen in het leefgebied van de zeer zeldzame meervleermuis. Van deze vleermuis zijn in Nederland nog geen 50 kraamkolonies bekend. Voor deze inwoners wordt zoveel mogelijk maatwerk geleverd.

Duurzame warmte

Wijkaanpak aardgasvrij Eemdal-Noord
We zijn gestart met de eerste wijkaanpak voor een aardgasvrije wijk. In september 2024 zijn daartoe gesprekken met de inwoners van de wijk Eemdal-Noord begonnen. Voor dit participatietraject volgen we de Leidraad Wijkaanpakken Aardgasvrij, die in juni 2024 met de gemeenteraad is gedeeld. Inwoners van Eemdal-Noord kregen een vragenlijst en er zijn in november en december twee bijeenkomsten georganiseerd (live en digitaal). Uit de vragenlijst en de bijeenkomsten is een kerngroep van circa 15 personen naar voren getreden die samen met andere belanghebbenden en ons het Wijkwarmteplan wil uitwerken. Het traject met de kerngroep start in januari 2025.

Warmtenet Omthuis
In navolging van de Meerjarige Prestatieafspraken 2024-2027 met woningcorporatie Omthuis hebben we onderzoek gedaan naar de mogelijkheden van het creëren van een warmtenet. Daarbij zou het vastgoed van Omthuis de basis vormen als startmotor. In september is dit onderzoek afgerond, waarbij de belangrijkste conclusie is dat het mogelijk is, maar niet vanzelfsprekend. De betaalbaarheid ervan voor Omthuis en inwoners is afhankelijk van een aantal randvoorwaarden die eerst verder uitgewerkt moeten worden. Sinds september zijn we met Omthuis in gesprek over het gezamenlijk vervolg, dat vanaf 2025 vorm krijgt. We willen toewerken naar een intentieverklaring waarin we onze gezamenlijke ambitie en werkafspraken vastleggen.

Duurzame elektriciteit

Opwek door zonne-energie
We vergroten het aantal zonnedaken door uitvoering te geven aan het plan om zon-op-dak te maximaliseren. Samen met de regiogemeenten binnen de Regionale Energiestrategie (RES) is eind 2024 de ‘Uitvoeringsstrategie zon-op-dak onder netcongestie’ opgesteld. In 2025 wordt dit uitgevoerd.

Solar carports
De aanbestedingsprocedures voor solar carports – zonnepanelen op een overkapping – hebben in 2024 vaart gekregen. De aanbestedingsprocedure voor de solar carport op de provinciale P&R bij de Gemeentewerf is succesvol afgerond. Onze lokale energiecoöperatie BijZONder Baarn heeft de aanbesteding gewonnen. Voor deze locatie is een vergunning gegeven. De voorbereiding voor de aanbestedingsprocedure voor een solar carport op het Laanplein is bijna afgerond en wordt in 2025 uitgezet. In deze aanbesteding trekken we samen op met de gemeenten van energieregio Amersfoort.

Vernieuwende opwekkingsmogelijkheden
Midden 2024 is een rapport opgeleverd over opwekkingsmogelijkheden voor zonne-energie op het Beltgat in Baarn. Hierin is ook gekeken naar de ecologische en recreatieve inpassing. Een drijvende zonneweide op het Beltgat lijkt potentie te hebben. Om de potentie te maximaliseren en om netcongestie het hoofd te bieden, wordt onderzocht welke combinaties met andere projecten mogelijk zijn, zoals OER A1 en de zonneweide bij het IJsbaan-terrein. Voor de mogelijke zonnewand bij de gemeentewerf wordt eenzelfde traject gevolgd. Over deze eerste verkenning is de gemeenteraad begin 2024 geïnformeerd. In 2025 krijgen de zonneweide op het Beltgat en de zonnewand bij de gemeentewerf een vervolg.

Windturbine Baarn
Binnen de regio werken we nauw samen met andere gemeenten om de ambities van de RES te realiseren. Binnen de energieregio Amersfoort hebben we de ambitie om 0,5 TWu elektriciteit duurzaam op te wekken met grote windturbines en zonneweides. We liggen echter nog niet op koers en de provincie Utrecht heeft daarom onderzoek gedaan naar potentiële windlocaties in de regio. Ook op Baarns grondgebied is voor één locatie de mogelijkheid voor een windturbine verkend. In november heeft de Baarnse gemeenteraad besloten om geen verdere medewerking meer te verlenen aan meer onderzoek. De consequenties en alternatieven worden in 2025 uitgewerkt.

Synergie en samenhang

Duurzaam Wonen Leningen
De Duurzaamheidslening is in oktober 2024 vernieuwd naar de Duurzaam Wonen Leningen. Deze bestaan uit de Algemene Duurzaam Wonen Lening en de Wijkgerichte Duurzaam Wonen Lening. Met de laatste wordt de aanpak voor aardgasvrije wijken versterkt door een hoger leenbedrag aan te bieden. De leningen worden tegen aantrekkelijke voorwaarden verstrekt aan woningeigenaren die hun woning willen verduurzamen. Hiervoor werken wij samen met de stichting Stimuleringsfonds Volkshuisvesting Nederlandse gemeenten (SVn). De leningen kunnen sinds december  aangevraagd worden.

Inwonerinitiatief Lage Vuursche
In Lage Vuursche hebben een aantal inwoners zich georganiseerd om de energietransitie in Lage Vuursche te versnellen. Tevergeefs is geprobeerd om het inwonerinitiatief ondersteuning te bieden via bestaande ondersteuningstrajecten. Het inwonerinitiatief werd echter uitgeloot voor een begeleidingstraject van de provincie Utrecht en de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. De inwoners hebben daarom een plan ingediend om te onderzoeken hoe ‘het Energiesysteem van de Toekomst’  er in Lage Vuursche uit kan zien, waarbij de opwek, opslag en het gebruik van energie in samenhang is ingericht. Vanaf 2025 gaan de onderzoeken lopen.

Duurzame mobiliteit
De samenhang tussen duurzaamheid en mobiliteit is versterkt. In opmaat naar een uitvoeringsprogramma Duurzame Mobiliteit is in november 2024 een onderzoek gestart naar de ecologische voetafdruk van de mobiliteit in Baarn. Begin 2025 wordt dit onderzoek afgerond. Verder konden Baarnaars eind 2024 een enquête invullen over de interesse in deelmobiliteit. De resultaten worden geanalyseerd. Op de Dag van de Openbare Ruimte stond er een tijdelijke 'Slimme Bandenpomp' voor auto’s op het parkeerterrein bij de Brink. Deze was een succes. Er wordt gezocht naar een locatie waar de Slimme Bandenpomp voor 5 jaar kan staan. In 2025 wordt deze geplaatst.

Het goede voorbeeld geven

Verduurzamen gemeentelijke organisatie 
In 2024 is in kaart gebracht welke kansen en mogelijkheden er zijn om de ecologische voetafdruk van de gemeentelijke organisatie te verkleinen. De actielijst is uitgewerkt tot een actieplan voor 2024 dat grotendeels is uitgevoerd. Onderdelen daarvan waren onder meer het verduurzamen van de woonwerkregeling, het inkoopbeleid en het gemeentelijk vastgoed en wagenpark. In 2025 wordt de rest van het actieplan verder uitgewerkt.

Verduurzamen gemeentelijk vastgoed
Er is uitgebreid onderzoek gedaan naar de mogelijkheden om het gemeentelijk vastgoed te verduurzamen. Hieruit blijkt dat goed geïsoleerde en nagenoeg aardgasvrije gebouwen de vaste lasten van de gemeente fors verlagen. Dit vraagt echter wel een flinke investering. Voor de verduurzaming van De Trits, het gemeentehuis  en speeltuinvereniging Oosterkwartier hebben we een subsidie (DUMAVA) gekregen van het Rijk, die iets meer dan 30% van de totaal benodigde investering dekt. We werken aan een investeringsvoorstel voor de eerste helft van 2025.

Excel-tabel

Excel-tabel

• De RES-regio is een belangrijke partner om informatie en kennis mee uit te wisselen, schaalvoordelen en synergie te creëren en te bepalen hoe ons duurzame energielandschap eruitziet.
• Binnen het Energie Diensten Centrum (EDC) werken we samen met de provincie en 25 gemeenten aan het verduurzamen van particuliere woningen. Het EDC ontwikkelt concrete programma's en projecten, en hierbinnen delen we kennis, ervaring, data, tools en middelen.
• Bewoners en lokale duurzame partners: alleen samen met onze inwoners en onze lokale partners kunnen we stappen zetten in de energietransitie. Samenwerking met bewoners geven we vorm door samen te werken in de wijkaanpak, SLIM, stimuleren gezamenlijke opwekprojecten, avonden te organiseren zoals de LES informatieavond voor bewoners en de avond in de klimaatweek.
  • BaarnDuurzaam is een belangrijke partner als het gaat om bewustwording bij inwoners, energiecoaches en energie coöperatie.
  • Het Huis van PiPPe heeft het initiatief genomen om in samenwerking met de gemeente een brede samenwerking van partijen op te zetten om de energietransitie in Baarn te versnellen. De eerste brede bijeenkomst was succesvol. In 2025 gaan we hiermee verder. 

Excel-tabel

We willen een zo optimaal mogelijk milieuresultaat bereiken door inwoners actief te informeren over hun kansen om afval beter te scheiden. We streven hierbij naar het vergroten van de circulaire economie, het meer en beter recyclen van producten en daardoor het verlagen van de kosten.

Excel-tabel

In 2024 heeft de gemeente Baarn een belangrijke stap gezet richting een duurzamere toekomst. We hebben een communicatiecampagne gelanceerd om inwoners bewust te maken van het belang van afvalscheiding en hen te stimuleren hun afval beter te scheiden. Om inwoners verder te betrekken, leggen we meer verantwoordelijkheid bij inwoners zelf. Een eerste voorbeeld hiervan is de nieuwe manier van kerstbomeninzameling, waarbij inwoners actief worden gestimuleerd om hun bijdrage te leveren aan een efficiëntere afvalverwerking. Daarnaast zijn de eerste bovengrondse containers vervangen door ondergrondse exemplaren, die we direct op strategische locaties hebben geplaatst. Hiermee verbeteren we  de leefomgeving en dragen we bij aan een efficiëntere verwerking van afval en grondstoffen.

Excel-tabel

Excel-tabel

Openbaar belang
Het is de ambitie van RMN om een effectieve en efficiënte speler te zijn in de afvalinzameling en straatreiniging. Het streeft daarbij naar een maximale samenwerking met andere partijen die in de openbare ruimte acteren. RMN is een gemeenschappelijke regeling van de gemeenten Baarn, Bunnik, Nieuwegein, Soest, IJsselstein en Zeist.

De AVU sluit contracten af met afvalverwerkers voor verwerken van diverse afvalstromen en het verbeteren van de mogelijkheden van hergebruik van ingezameld afval. De deelnemende partijen zijn 25 Utrechtse gemeenten. De financiën lopen via de bijdrage aan de RMN.

Maatschappelijk doel Baarn
We willen een gezonde, schone en veilige leefomgeving met zo weinig mogelijk afval en maximaal hergebruik van materialen en afvalstoffen.

Voor een uitgebreid overzicht van de verbonden partij RMN & AVU verwijzen wij u naar de paragraaf Verbonden Partijen.

Excel-tabel