Programma 9: Algemene dekkingsmiddelen en Overhead

Algemene uitkering

De ontwikkeling van de algemene uitkering wordt tot 2026 voor een groot deel bepaald door de ontwikkeling van de totale Rijksuitgaven. Voor 2023 tot 2026 wordt het accres met een opwaartse beweging bijgesteld vanwege de koppeling met de rijkstuitgaven. In 2026 vervalt deze koppeling en wordt het accres vastgezet op de stand van de Miljoenennota 2022 plus 1 miljard euro plus indexatie van de loon- en prijsontwikkeling. Ook wordt het restant van de opschalingskorting alsnog geeffectueerd. In 2026 ontvangt de gemeente Baarn ruim 3 miljoen euro minder dan in 2025. Met het opstellen van deze meerjarenbegroting zijn er gerichte keuzes gemaakt welke opgaven wij de komende periode oppakken om de begroting structureel sluitend te krijgen. In de bestuurlijke samenvatting zijn de speerpunten voor 2023 op hoofdlijnen terug te lezen.

 

Invoering nieuwe verdeling gemeentefonds

Met ingang van 2023 vindt er een herijking van het gemeentefonds plaats door invoering van een nieuwe verdeelsystematiek. Daarbij worden de integratie-uitkering Voogdij/18+, de Raadsledenvergoeding, Inburgering, Participatie (Wajong deel) en Participatie regulier werk in 2023 naar de algemene uitkering overgeheveld.  Deze integratie-uitkeringen worden ingepast in het nieuwe verdeelsystematiek. Het Rijk heeft besloten het ingroeipad te beperken tot drie jaar. Zoals vermeld in de Raadsinformatiebrief heeft de gemeente hierdoor een incidenteel voordeel voor de jaren 2023 t/m 2025. Deze incidentele middelen worden aangewend om een extra impuls te geven aan het versterken van de uitvoeringskracht van de gemeentelijke organisatie op de verschillende domeinen.

 

Extra gelden jeugdzorg

Het rijk heeft in 2021 ruim € 1,3 miljard incidenteel extra beschikbaar gesteld aan gemeenten ter compensatie van de tekorten in de Jeugdzorg. Dit is bovenop de eerder aangekondigde € 300 miljoen voor 2022. Ook voor 2023 heeft het Rijk jeugdzorggeld toegezegd. Tussen het rijk en koepels van gemeenten en provincies (IPO en VNG) is afgesproken dat wij ook voor onze meerjarenraming 2024 t/m 2026 de middelen voor de hervormingsagenda volledig mogen opnemen. In 2021 was dit nog 75% van de toegezegde middelen.  Tegelijkertijd moeten wij rekening houden met een door het rijk voorgenomen besparing. In het kader van de hervorming van de jeugdzorg wordt er een pakket maatregelen ingevoerd waardoor de verwachting is dat gemeenten en uitvoerende organisatie minder middelen nodig hebben of zelf alternatieve inkomsten genereren. Als voorbeeld wordt de invoering van een eigen bijdrage genoemd. De extra korting hebben wij conform afspraak in onze meerjarenbegroting op genomen en loopt op tot ca. € 500.000 in 2026. In 2022 is de gemeente Baarn gestart met het nemen van maatregelen die in overeenstemming zijn met de hervormingsagenda om de beheersbaarheid en de effectiviteit van de jeugdzorg in onze gemeente te verbeteren. Welke onderwerpen in 2023 worden opgepakt staat beschreven in hoofdstuk 5 zorg voor elkaar.

 

Klimaatakkoord en energietransitie

Wij werken hiervoor samen, net als elke andere gemeente, provincie en waterschap,  in de regio Amersfoort (RES). In de RES worden gezamenlijk keuzes gemaakt over de opwekking van duurzame elektriciteit, de warmtetransitie. De energietransitie is één van de grote opgave die voor 2023 groter en urgenter is geworden.  De grotere opgave betekent niet dat er meer middelen beschikbaar komen. Het rijk gaat de kosten van de uitvoering van het klimaatakkoord voor decentrale overheden voor een deel financieren. Hierdoor zijn wij wel in staat een deel van de opgave uit te voeren met name in de gebouwde omgeving (meer duurzame warmte, meer duurzame elektriciteit).  Daarnaast worden de subsidieregelingen voor bewoners en bedrijven door het rijk verruimd. In het coalitieakkoord is voor 2023-2030 door het rijk een groot budget ter beschikking gesteld. De VNG is met het rijk in gesprek over de verdeling hiervan. 

 

Verruiming en modernisering van het gemeentelijke belastinggebied

Op dit moment zijn wij financieel sterk afhankelijk van het rijk. Het grootste gedeelte van onze inkomsten ruim 60% is afkomstig uit het gemeentefonds. Minder dan 20% bestaat uit onze lokale heffingen en belastingen. In het regeerakkoord is opgenomen dat in de komende jaren een nieuwe financiering systematiek voor de periode na 2025 wordt uitgewerkt. Waarbij er een verschuiving plaatsvindt van rijksbelastingen naar lokale belastingen. Deze verschuiving is wenselijk om steeds grotere maatschappelijke opgaven voor onze gemeente vanuit de lokale samenleving op de juiste te manier te kunnen oppakken. Door deze herziening krijgen wij als gemeente meer autonomie over te voeren beleid en de inkomsten. De wens is om per 2026 tot een wijze van bekostigen te komen, waarbij verruiming van het lokale belastinggebied één van de te onderzoeken onderdelen is.  In het rapport bouwstenen voor een beter belastingstelsel zijn vier beleidsdoelen geformuleerd:

• Verruimen van het gemeentelijk belastinggebied
• Verbreden belastinggrondslag OZB
• Moderniseren van de overige gemeentelijke belastingen
• Uitgebreid belastinginstrumentarium (heffing gebiedsontwikkelingen)

Onze inwoners merken de gevolgen van de verschuiving van de heffing van rijksbelasting naar lokale belastingen op verschillende momenten. Wij informeren onze inwoners daarom actief, tijdig en uitgebreid via de diverse (social) media kanalen. 

 

Regionale samenwerking en verbonden partijen

De gemeente werkt (deels verplicht) samen in regionale samenwerkingsverbanden en verbonden partijen. De verbonden partijen zijn opgenomen in de aparte (verplichte) paragraaf. Gezien de steeds grotere (regionale) opgaven werken wij op verschillende vlakken samen met onze regiogemeenten (bijvoorbeeld in het sociaal domein, wonen en economie). Deze opgaven vragen een grotere inzet van onder ander het regiobureau Amersfoort wat ons hierbij ondersteunt. Hiervoor zijn extra middelen nodig. De komende maanden wordt de nieuwe (hogere) bijdrage voor 2023 bepaald. De hogere bijdrage wordt indien mogelijk nog bij de 2e tussenrapportage van 2022 gemeld.

 

Bestemmingsreserve coronamiddelen

Om de negatieve corona-effecten in Baarn zoveel mogelijk weg te nemen en positieve effecten te stimuleren, is voor de inzet van nog te besteden steungelden een integraal plan van aanpak gemaakt, op basis van het coalitieakkoord. De coronaherstelgelden worden ingezet voor een versterking en versnelling van bestaand beleid. ‘Ontmoeten’ staat daarbij centraal. De aanpak onderscheidt twee acties: 
- Interventies gericht op 'Iedereen doet mee'; hierin worden onder andere groepen meegenomen die te lijden hebben gehad onder de coronacrisis, zoals jongeren. Het thema 'Iedereen doet mee'  heeft te maken met inclusiviteit en diversiteit en wordt verbonden aan het thema ‘Positieve Gezondheid’. 
- Verbetering van het  ondernemersklimaat, waarbij de nadruk ligt op acties en projecten die lokale ondernemers helpen om hen robuust te maken en minder ‘kwetsbaar’ bij een volgende crisis. Denk aan beleid rond een 'eerlijke beloning' van culturele ondernemers bij activiteiten die de gemeente subsidieert. Speciale aandacht is er voor zzp’ers in de cultuursector. 

De benodigde middelen zijn gestort in een bestemmingsreserve.

 

 

We zorgen voor een goede balans tussen lasten en baten op korte- en lange termijn en zorgen voor een reële raming. 

In het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) is opgenomen welke baten en lasten onderdeel uitmaken van het verplicht onderdeel overhead. Deze verplichting heeft als doel het inzicht in de overhead te verbeteren en de vergelijkbaarheid tussen gemeenten te vergroten. De bedrijfskosten van de gemeente Baarn die tot overhead gerekend worden, zijn grofweg in te delen in:

• Ondersteunende teams zoals, team intern advies (financiën en control, juridisch zaken, personeel & organisatie, communicatie, informatie)
• Overige personele lasten, zoals leidinggevende en het secretariaat

 

Nieuwe cao gemeente 2023

De huidige Cao loopt af op 2 januari 2023. Voor die tijd wil men de medewerkers zekerheid bieden. De eerste stappen voor een nieuwe cao zijn inmiddels gezet, de onderhandelingen starten in september 2022 met als doel voor het einde van het jaar een nieuwe cao af te sluiten. Op 15 september 2022 stellen het bestuur van de VNG en WSGO de definitieve arbeidsvoorwaarden vast.  De arbeidsvoorwaardennota bevat verder voorstellen voor hybride werken en duurzaam verplaatsen, voorstellen voor bovenwettelijke sociale zekerheid, voorstellen voor toelagen en duurzame inzetbaarheid. Werkgevers willen een cao afsluiten voor één jaar (van 2 januari tot en met 31 december 2023).

Wij streven naar een optimale ondersteuning van het primaire proces

Om het staande beleid en de reguliere werkzaamheden te kunnen uitvoeren, wil de gemeente Baarn investeren in de uitvoeringskracht van onze organisatie. De veranderende wetgeving en de uitvoering van alle ambities vragen om extra menskracht. Op een aantal terreinen is hierdoor formatie-uitbreiding noodzakelijk.  In de Perspectiefnota 2023-2026 is aangegeven dat door de huidige ontwikkelingen in de arbeidsmarkt en de stapelingen van taken wij aanlopen tegen de grenzen van de personele capaciteit. In 2023 passen wij ons personeelsbeleid hier verder op aan. Dit betekent dat wij een impuls geven aan werving & selectie, marktconform beloningsbeleid en extra middelen voor moeilijk te vervullen functies. Tevens betekent dit het (tijdelijk) toevoegen van extra medewerkers voor Juridische zaken, Sociaal Domein, Beheer openbare ruimte, Duurzaamheid en Verkeer. Meer details staan in de paragraaf bedrijfsvoering en de betreffende hoofdstukken.

Toelichting

De loonkosten en materiele kosten van overhead zijn gestegen. De stijging komt voort uit de cao loonsverhoging van 3,6% en de toevoeging van 3 FTE voor communicatie, juridische zaken en personeel en organisatie (werving en selectie). 

 

Omvang en kosten formatie

De formatieomvang van de organisatie in 2023 is 161,68 fte (inclusief Griffie). De totale salarislasten bedragen (inclusief Bestuur en Griffie) circa € 13,6 miljoen. Hierin is de cao-ontwikkeling over 2021 verwerkt. De CAO voor 2023 is looncompensatie meegenomen voor 3,6% van het totale loonbudget (€ 190.000). We streven vooral naar het terugdringen van langdurig verzuim tot 5%. De percentages kort- en middellang verzuim liggen onder het landelijk gemiddelde.

Voor de begroting 2022 is een analyse gedaan op de belastbare clusters voor de vennootschapsbelasting. De belastbare clusters, met heffing op vennootschapsbelasting zijn gelijk aan afgelopen jaren, te weten:

• Parkeren;
• Sport en Cultuur:
• Exploitatie van de begraafplaatsen;
• Grondexploitaties.

Uit de voorliggende begroting analyseren wij dat de bovengenoemde clusters niet tot een positief financieel resultaat leidt en geen invloed heeft tot een heffing voor de vennootschapsbelasting. Hierdoor verwachten wij geen afdracht vennootschapsbelasting over 2023.