Een verbonden partij is volgens het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) provincies en gemeenten een privaatrechtelijke of publiekrechtelijke organisatie, waarin de gemeente een
bestuurlijk én een financieel belang heeft.
Een financieel belang is:
• een bedrag dat aan de verbonden partij ter beschikking is gesteld en niet verhaalbaar is als de verbonden partij failliet gaat;
• of het bedrag waarvoor aansprakelijkheid bestaat als de verbonden partij haar verplichtingen niet nakomt.
Een bestuurlijk belang is zeggenschap door vertegenwoordiging in het bestuur of door stemrecht. Verbonden partijen zijn onmisbaar voor de uitvoering van gemeentelijke taken. Als de schaal van een
gemeente te klein is om een taak goed te kunnen uitvoeren, is onderbrengen van die taak bij een verbonden partij veelal de aangewezen oplossing. Door schaalvergroting bereikt een gemeente een
hogere graad van specialisatie. Ook kunnen daardoor kosten worden bespaard en garanderen verbonden partijen veelal een betere continuïteit.
Verbonden partijen dienen een publiek, openbaar belang. De gemeente blijft uiteindelijk verantwoordelijk voor het realiseren van de beoogde doelstellingen van de beleidsprogramma’s waaraan de verbonden partij in meer of mindere mate een bijdrage levert. De raad heeft een kaderstellende en controlerende taak en ziet erop toe dat de verbonden partijen bijdragen aan de doelstellingen in de programma’s.
In 2020 is de geactualiseerde nota Regionale samenwerking en verbonden partijen vastgesteld. Met de actualisering is enerzijds ingezet op procesverbetering en anderzijds op een optimalisatie van de kwalitatieve aansturing op de verbonden partijen en regionale samenwerking voor zowel raad, college als ambtelijke organisatie.
Het college rapporteert de raad gedurende het jaar in de Planning &Control (P&C)-documenten over relevante ontwikkelingen zoals het aangaan of beëindigen van verbonden partijen, wijzigingen in de doelstellingen of nieuwe financiële risico’s en beleidswijzigingen in de uitvoering van de taken.
Bestuurlijke ontwikkelingen
In september 2022 heeft de gemeenteraad toestemming verleend om de gemeenschappelijke regeling "Gemeentebelastingen Baarn-Eemnes 2023" te treffen.
Grip op Verbonden partijen
In september 2022 heeft de gemeenteraad voor alle gemeenschappelijke regelingen raadsrapporteurs ingesteld. Het werken met raadsrapporteurs kan de betrokkenheid van de gemeenteraad vergroten.
Wijziging Wet gemeenschappelijke regeling (Wgr)
In juli 2022 is de Wet gemeenschappelijke regelingen (Wgr) gewijzigd. Het doel van de wijziging is om de democratische controle van Gemeenschappelijke regelingen te versterken.
De wijzigingen zijn grofweg onder te verdelen in drie categorieën:
1. Versterken van de positie van gemeenteraden bij besluitvorming in een GR. Dan gaat het om de mogelijkheid tot het instellen van een regionale adviescommissie, uitbreiden van de zienswijzeprocedure en de informatieplicht, verankering van inwonerparticipatie en de mogelijkheid van een extra vergoeding voor raadsleden die lid zijn van een gemeenschappelijke
adviescommissie of onderzoekscommissie.
2. Aanvullende controle-instrumenten voor gemeenteraden: raden krijgen de mogelijkheid een regionale onderzoekscommissie in te stellen en lokale rekenkamercommissies worden in staat gesteld onderzoek te doen naar het gevoerde bestuur van een GR.
3. Verbeteren van de positie van gemeenteraden met betrekking tot het functioneren van de GR:
mogelijkheid om afspraken te maken over evaluatie van regelingen en over (financiële) gevolgen van uittreding voor deelnemers. Daarnaast een aanpassing van de planning van de begrotingscyclus.
De afspraken over extra zienswijzen, de informatieplicht, inwonerparticipatie, evaluatie en de (financiële) gevolgen van uittreding voor deelnemers moeten uiterlijk 1 juli 2024 in elke gemeenschappelijke regeling opgenomen worden. De overige wijzigingen zijn direct per 1 juli 2022 van kracht geworden.
