Introductie

Het college legt in deze jaarstukken verantwoording af over het gevoerde beleid en de financiële ontwikkelingen in 2022. Hieronder een kleine selectie van belangrijke beleidsmatige mijlpalen in 2022. Voor het volledige overzicht over 2022 verwijzen we naar de inhoudelijk hoofdstukken in deze Jaarrekening. 
Na het aantreden van het nieuwe college zijn, naast uitvoering van de al lopende begroting, ook een aantal nieuwe zaken opgepakt:
-    Het coalitieakkoord ‘Samen Baarn’ vormde de aanleiding om na de zomer bij inwoners ideeën op te halen met een enquête en diverse bijeenkomsten en bezoeken. Dit participatietraject is in zeer korte tijd tot stand gekomen en heeft veel reacties, ontmoetingen en gesprekken opgeleverd. De verwerking ervan zal nog tot in 2023 duren.
-    De aangekondigde onderzoeken naar de robuustheid en onderbouwing van de plannen voor de vernieuwbouw van Theater de Speeldoos zijn in 2022 gestart en afgerond. Besluitvorming daarover vindt in 2023 plaats.
-    Goede communicatie is een belangrijke ambitie. Daarom is er een nieuwe Communicatienota gemaakt en door de gemeenteraad vastgesteld.
Na een harde lockdown werden in januari 2022 de coronamaatregelen langzaam versoepeld. De laatste maatregelen vervielen in maart en zijn de laatste Coronasteungelden ontvangen. Met de decembercirculaire 2022 is de compensatie inkomstenderving 2021 uitbetaald en ontvingen wij de laatste compensatie voor meerkosten sociaal domein, bedoeld voor de continuïteit van zorg voor jeugd en Wmo.

In 2022 is er door internationale ontwikkelingen een behoefte ontstaan om meer ontheemden en asielzoekers op te vangen in Nederland. Baarn heeft daarvan een deel op zich genomen, naast de mensen die bij particulieren onderdak gevonden hebben. Deze opvang wordt vanuit het Rijk en COA vergoed. Een ontwikkeling die al langer bekend was, is dat vanaf 1 januari 2022 de gemeente (weer) verantwoordelijk voor de inburgering van nieuwkomers. Deze taak wordt onder andere uitgevoerd door Uitvoeringsorganisatie BBS en Vluchtelingenwerk.

De gemeente heeft in 2022 de landelijke regelingen uitgevoerd om energiearmoede tegen te gaan voor mensen met een laag inkomen. Alle aanvragen zijn op tijd verwerkt. Op verzoek van de gemeenteraad is er een toezegging gedaan om in 2023 het Declaratiefonds en de Kidskaarten voor huishoudens met een laag inkomen beschikbaar te stellen voor een grotere groep inwoners. En om het budget hiervoor te vergroten. Concreet gaat het om het verhogen van de inkomensgrens van 120% naar 130% van het sociaal minimum en het ophogen van het totale budget met 10%. Om de bestaande regelingen beter onder de aandacht te brengen van inwoners die hier baat bij (kunnen) hebben, is er besloten een extra communicatiecampagne in te zetten.

De uitvoering van het Integraal Huisvestingsplan (IHP) voor het onderwijs is in 2022 gestart. Door het schoolbestuur van Het Sticht is er gewerkt aan een plan (businesscase) voor de renovatie en uitbreiding van het monumentale schoolgebouw van de Aloysiusschool. Voor de vernieuwing van basisschool KWS  is het schoolbestuur van het PCBO Baarn-Soest een scenariostudie gestart. 
Met de middelen van het Nationaal Programma Onderwijs zijn plannen gemaakt om leervertragingen tegen te gaan die mede door de coronacrisis zijn toegenomen.

Na twee 'corona-jaren' met weinig activiteiten, zijn er in 2022 weer sportkennismakingsactiviteiten voor de basisschooljeugd georganiseerd, zoals High 5, sportclinics in de gymnastieklessen / culturele lessen onder schooltijd, schoolsportdagen en vakantiesportdagen.

In Baarn is er een groot aanbod van diensten en voorzieningen waardoor mensen kunnen (blijven) meedoen in de samenleving. Pit Baarn heeft in 2022 begeleiding gegeven aan jeugdigen en volwassenen, ondersteuning gegeven bij financiële vragen, mantelzorgers ondersteund en begeleid en ondersteuning gegeven bij vrijwilligerswerk.

De gemeenteraad heeft in 2021 besloten om integrale toegang tot voorzieningen op het gebied van wonen, welzijn, zorg en gezondheid te regelen door het instellen van een 'basisteam', belegd bij PIT Baarn, en een 'besluitenteam'. In 2022 is gewerkt aan integratie van beide teams tot één besluitenteam, zoals bedoeld in de Visie op de Integrale Toegang. Door een hoog verloop van personeel heeft de voorbereiding van een gezamenlijke huisvesting in 2022 op een laag pitje gestaan.

In de Regio Amersfoort werken we samen bij de inkoop van Wmo (begeleiding en respijtzorg) en Jeugdhulp. In 2024 begint een nieuwe contractperiode waarvoor in 2022 de stap van voorlopige gunning in het aanbestedingsproces is gezet. 

Ook in 2022 is de culturele sector in Baarn ondersteund met subsidies. Er is een start gemaakt met een Kerkenvisie, met als doel het toekomstbestendig maken van de lokale kerken. Met het verzekeren van het gebruik van kerken in de toekomst, wordt ook belangrijk cultureel erfgoed in de gemeente beschermd. Ook wordt gewerkt aan het aanwijzen van nieuwe gemeentelijke monumenten. 

De eerste stappen naar een nieuw Integraal Veiligheidsplan 2023-2026 (IVP) zijn gezet en na twee jaar beperkingen in verband met de coronamaatregelen, heeft de crisisorganisatie van de gemeente weer uitgebreid fysiek kunnen oefenen. Een ander belangrijk onderwerp op het gebied van veiligheid is drugsgebruik en drugshandel door jongeren in Baarn. In het verlengde van het onderzoek Straatwaarde naar activiteiten voor jongeren in Baarn, is een onderzoek gestart naar Jeugd & Drugs door Stichting Reindert en Movisie dat in 2023 aan de raad gepresenteerd zal worden.

Het gevaar van ondermijning en wat ertegen te doen is, heeft in 2022 ook de nodige aandacht gekregen. Lokale casussen worden besproken en behandeld en ook zijn er enkele controles uitgevoerd. Aan de medewerkers en raadsleden van de gemeente Baarn een e-learning aangeboden over dit fenomeen aangeboden. 

Met woningbouwvereniging Eemland Wonen (vanaf 2023 'Omthuis') zijn prestatieafspraken gemaakt over verduurzaming van woningen met slechte energielabels.
In januari 2022 is het Omgekeerd Afval-inzamelen positief geëvalueerd en heeft de gemeenteraad besloten hier verder mee te gaan. Er is begonnen met het optimaliseren van de huidige ondergrondse afvalcontainers. Samen met Reinigingsbedrijf Midden Nederland (RMN) en daarin deelnemende gemeenten is een onderzoek gestart naar goede afvalscheiding in hoogbouw.

Samen met lokale en regionale partners hebben we ons ingezet om in 2030 zoveel mogelijk klimaatneutraal te zijn. De kansen voor de warmtetransitie zijn in kaart gebracht met een kansenverkenning. Hieruit zijn de ‘Aanvullende warmtekaders’ gekomen met daarin routekaarten voor een route met individuele of met collectieve warmteoplossingen. Ook is er in regionaal verband een onderzoek gestart naar de mogelijkheden van de rivier de Eem om te voorzien in de warmtevraag in gemeenten die aan de Eem grenzen en is voor de woonwijk Eemdal-Noord begonnen met een business case analyse. 

Om energiearmoede tegen te gaan, zijn er naast de landelijke financiële ondersteuning, zogeheten Energiefixers ingezet. In de woonwijk Nieuwe-Oosterhei gaan deze langs de huizen om kleine energiebesparende maatregelen te plaatsen.

In 2022 zijn vergunningen voor woningbouw verleend op diverse locaties en de bouw van woningen gestart. Dit zijn particuliere ontwikkellocaties zoals aan de Ericastraat en de Prof. Meijerslaan (locatie voormalige basisschool Gaspard de Coligny). Ook door Eemland Wonen (sinds 2023 'Omthuis') wordt er ontwikkeld, zoals aan de Troelstralaan. Ook is er verder gewerkt aan de planvorming voor bijvoorbeeld Hoogwolde (Universal), de Schoolstraat, Zandvoortweg, Van Galenlaan en Kemphaanstraat. 

De invoering van de Omgevingswet is in 2022 opnieuw uitgesteld. In voorbereiding op de invoering is de Staat van Baarn vastgesteld en is verdere voorbereiding van de Omgevingsvisie in volle gang. Sinds begin 2022 beschikt de gemeente over een nieuw computerprogramma voor het behandelen van vergunningaanvragen dat volledig voorbereid is op de Omgevingswet. 

Door elkaar versterkende factoren is eind 2022 een pas-op-de-plaats gemaakt wat betreft grote projecten in de openbare ruimte. De gemeenteraad is geïnformeerd over oorzaken en gevolgen. Er wordt een jaar uitgetrokken om het beheer en onderhoud van de openbare ruimte weer goed in de stijgers te zetten wat betreft informatie, beleid, personele invulling en financiën.  

In 2022 heeft het college van B&W de Uitvoeringsagenda Klimaatadaptatie (UAKA) op hoofdlijnen vastgesteld. Het huidige Gemeentelijk Water- en rioleringsplan Baarn Soest 2018 – 2022 is met 2 jaar verlengd. In het najaar van 2022 is begonnen met het actueel maken van het kostendekkingsplan Riolering.

Het Platform Ondernemend Baarn (POB) en de gemeente hebben in 2022 samen een nieuwe Economische Uitvoeringsagenda opgesteld en zijn ook gezamenlijk verantwoordelijk voor de uitvoering. Om een beeld te krijgen van problemen bij bedrijven vanwege gestegen energiekosten, heeft de gemeente eind 2022 een vragenlijst uitgezet onder Baarnse bedrijven. De uitkomsten worden gebruikt voor een themabijeenkomst in januari 2023. 

Met de vaststelling van het Zoneringsplan voor het Centrum in december 2022 is een volgende stap gezet op weg naar een levendig centrum van Baarn. In dit plan zijn een aantal alternatieve modellen voor zonering en indikking van het winkelgebied uitgewerkt en is een voorkeur uitgesproken voor het zogeheten 'mixed use model'. 

Om Vorstelijk Baarn nog beter te promoten is een promotiefilmpje ontwikkeld en verspreid. De positie van de VVV is ondersteund met de werving van vrijwilligers en door middel van een financiële bijdrage. Begin 2022 is het bestemmingsplan Landgoed Paleis Soestdijk vastgesteld door de gemeenteraad, waarme-+e de realisatie van een nieuwe toeristische parel een belangrijke stap verder is.

De financiële Planning- en Control (P&C) cyclus is in 2022 verder gedigitaliseerd. Vanaf 2022 zijn ook de gemeentelijke jaarstukken te raadplegen via de begrotingsapp. Vanaf nu zijn al onze rapportages eenvoudiger toegankelijk en geven een goed cijfermatig en beleidsmatig inzicht aan raad en inwoners. In 2022 is de P&C cyclus ook verder vereenvoudigd en verbeterd. Maandelijkse budgetgesprekken geven actuele informatie voor management, directie en bestuur. We blijven de kwaliteit van gegevens, stuurinformatie en onze dienstverlening verder verbeteren.

De jaarstukken 2022 sluiten met een positief resultaat van € 3,2 miljoen na bestemming. De tweede financiële tussenrapportage ging nog uit van een positief resultaat van € 1,2 miljoen. Het positieve rekeningresultaat wordt vooral veroorzaakt door de volgende onderdelen.

In het Dienstverlenend domein is door opnieuw uitstel van de invoering Omgevingswet € 500.000,= onbesteed gebleven. Hiervan is € 250.000,= gestort in de nieuwe bestemmingsreserve Omgevingswet. Per saldo resteert dus nog € 250.000,= die bijdraagt aan het jaarrekeningresultaat. 

In het Sociaal domein is vanwege de Corona lock-down in het begin van 2022 sprake van lagere uitgaven op WMO onderdelen. Daardoor is een positief resultaat van € 438.000,= ontstaan. Daarnaast is het aantal binnengekomen inburgeringsplichtigen lager dan begroot en zijn de trajecten pas in het laatste kwartaal gestart. Daardoor is een voordeel ontstaan van € 224.000,=.

In het Fysiek domein is door onderbezetting € 510.000,= minder besteed aan verkeer en vervoer. Bij openbare verlichting en straatverzorging is € 196.000,= minder uitgegeven. Voor de vaststellingsovereenkomst Grex Laanstraat is € 1,5 miljoen onttrokken aan de algemene reserve. Voor een meer gedetailleerde analyse verwijzen wij u naar de toelichtingen per programma. 

In het raadsvoorstel bij deze jaarstukken wordt uw raad een voorstel gedaan voor de bestemming van het positieve jaarrekeningresultaat 2022.

Het college van burgemeester en wethouders,

30 mei 2023

Programma-indeling

Het Besluit Begroting en Verantwoording gemeenten (BBV) schrijft voor dat de gemeentelijke jaarstukken bestaan uit het jaarverslag en de (financiële) jaarrekening.

Het jaarverslag is de beleidsverantwoording over het verslagjaar en is opgebouwd uit het programmaplan en paragrafen. Een programma is een samenhangend geheel van beleidsactiviteiten. De indeling van de programma's moeten overeenkomen met de indeling in de programmabegroting van het verslagjaar, zodat een goed inzicht ontstaat in de oorspronkelijke raming en de realisatie per programma.

De indeling van de programmabegroting bestaat uit 4 programma’s en ongeveer 50 taakvelden. 
1. Dienstverlenend Domein
2. Sociaal Domein
3. Fysiek Domein
4. Ondersteunend Domein

Programmaplan-opzet
De programma’s hebben de volgende opzet:

Wat gebeurt er om ons heen?
Hier staan de trends en ontwikkelingen beschreven die effect hebben op de gemeentelijke organisatie.

Wat wilden we bereiken en wat hebben we daarvoor gedaan?
Hier staan de doelen en maatschappelijke effecten beschreven die wij met het programmaplan wilden bereiken. Ook zijn hier de activiteiten opgenomen die wij hebben uitgevoerd om die doelstelling(en) te bereiken. 

De verplichte beleidsindicatoren, zoals opgenomen in ‘waarstaatjegemeente.nl’ zijn per programma weergegeven. De cijfers kunnen betrekking hebben op verschillende jaren.

Wat heeft het gekost?
Een overzicht van de baten, de lasten en de wijzigingen in de reserves. Daarnaast wordt een toelichting gegeven op de belangrijkste afwijkingen ten opzichte van de laatst vastgestelde begroting. In principe worden afwijkingen van € 20.000 en groter nader toegelicht. Tenslotte wordt een overzicht gegeven van de incidentele baten en lasten van het betreffende programma en is aangegeven of en welke budgetoverhevelingen zijn vastgesteld.

Paragrafen
Naast de programma’s bevat de jaarstukken 2022 de volgende (verplicht voorgeschreven) paragrafen:

1. Lokale heffingen
2. Weerstandsvermogen en risicobeheersing
3. Onderhoud kapitaalgoederen
4. Financiering
5. Bedrijfsvoering
6. Verbonden partijen
7. Grondbeleid
8. Wet open overheid

De paragrafen geven een dwarsdoorsnede van de het jaarverslag voor een aantal specifieke onderwerpen en geven de lezer van de jaarstukken meer inzicht en toelichting. Paragrafen concentreren zich op het gemeentelijk beleid voor beheersmatige aspecten die aanzienlijke financiële gevolgen kunnen hebben en/of van groot belang zijn voor het realiseren van de verschillende beleidsprogramma's. 
Met ingang van 2023 zal de programmabegroting uit 9 programma's bestaan. 

Financiële jaarrekening
De jaarstukken bestaan uit de balans, het overzicht van baten en lasten en de gedetailleerde toelichting op deze stukken.

Tenslotte zijn een aantal bijlagen toegevoegd, zoals de SISA bijlage, de baten en lasten per taakveld, een overzicht van verstrekte subsidies, lijst van investeringen en restantkredieten en de analyse begrotingsrechtmatigheid. Ook is hier de voortgang van de verschillende rekenkameronderzoeken opgenomen. Tenslotte is een lijst van gehanteerde afkortingen opgenomen.

Voor de leesbaarheid is gekozen om grote bedragen af te ronden op € 1.000. Daardoor kan het soms gebeuren dat bij de afronding een minimaal verschil optreedt. Wanneer in tabellen bedragen niet of anders afgerond zijn opgenomen is dit bij de betreffende tabel aangegeven.

Belangrijk!
Bij de financiële cijfers worden lasten met een positief getal weergegeven en baten met een negatief getal. Dat betekent dat een positief saldo met een negatief getal wordt weergegeven en een negatief saldo met een positief getal. Onttrekkingen uit reserves en voorzieningen zijn een bate voor de exploitatie en dus een negatief getal. Stortingen in reserves en voorzieningen zijn een last voor de exploitatie en worden derhalve met een positief getal weergegeven.

Doorontwikkeling Jaarstukken
Bij deze jaarstukken 2022 is verder gewerkt aan de professionalisering ervan. De verdere doorontwikkeling van de gemeentelijke planning & control documenten is een continu proces. Centraal staat het aansluiten bij de opgestelde programmaplannen en het meer integraal  (dus meer op hoofdlijnen) weergeven van de verantwoordingsinformatie. We streven naar een zo compact mogelijke rapportage die voldoet aan steeds wijzigende wet- en regelgeving en die de lezer maximaal in staat stelt zich een oordeel te vormen over de financiële stand van onze gemeente.

Samenstelling bestuur en portefeuilleverdeling 1 januari 2022 t/m 20 juni 2022:

Burgemeester Mark Röell
Taken: Openbare orde en veiligheid, Veiligheidsregio Utrecht, kabinetszaken, bestuurlijke en juridische zaken, burgerzaken, Regio Amersfoort, communicatie (public relations, city marketing).

Wethouder Erwin Jansma
Taken: ruimtelijke ordening, economische zaken, werk en inkomen, recreatie & toerisme, welstand/monumenten, volkshuisvesting en sport.

Wethouder Hugo Prakke
Taken: financiën, P&O-beleid, strategisch vastgoed, communicatie (beleid, dienstverlening, burgerparticipatie), inkoopbeleid, onderwijs, kunst en cultuur, klantcontactcentrum (KCC), ICT en duurzaamheid (energietransitie en financiële arrangementen), archief.

Wethouder André van Roshum
Taken: jeugd, Wet maatschappelije ondersteuning (Wmo), sociaal cultureel werk, regionale samenwerking sociaal domein, lokaal team.

Wethouder Jannelies Vissers
Taken: duurzaamheid (verduurzaming, BKA, duurzame mobiliteit, watermanagement), afval en milieu, verkeer, inrichting en beheer openbare ruimte, begraafplaatsen en volksgezondheid.

Gemeentesecretaris Cynthia Creveld
Taken: De gemeentesecretaris / algemeen directeur staat de leden van het college van B&W terzijde bij de uitoefening van hun taken en leidt de gemeentelijke organisatie.
 

Samenstelling bestuur en portefeuilleverdeling 21 juni 2022 t/m 31 december 2022:

Burgemeester Mark Röell
Openbare orde en veiligheid; Veiligheidsregio Utrecht (VRU), Bestuurlijke en juridische zaken; Toezicht en handhaving; Vergunningverlening: horeca, Wet Bibob, evenementen, APV en bijzondere wetten; Regio Amersfoort; Kabinetszaken; Public relations (PR); Burgerzaken (wettelijke taken).

Wethouder Mark Veldhuizen
Communicatie; Ruimtelijke ontwikkeling; Welstand en monumenten; Kunst en cultuur; Evenementenbeleid; Economische zaken; Volkshuisvesting en wonen; Levendig centrum; Eerste locoburgemeester.

Wethouder Hugo Prakke
Participatie; Financiën en belastingen; Recreatie en toerisme, Vorstelijk Baarn; Informatie en digitalisering incl. archief; Jeugd; Jeugdzorg; Onderwijs incl. onderwijshuisvesting; Sport; Grondzaken.

Wethouder Steven de Vries
Bestuurlijke vernieuwing; Duurzaamheid energietransitie (incl. verduurzaming bestaande en nieuwe woningen en betaalbaarheid); Milieu incl. milieuhandhaving; Integrale toegang sociaal domein; Inburgering/ vluchtelingen; Welzijn en vrijwilligers; Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo); Volksgezondheid; Gemeentelijk vastgoed excl. onderwijs; Inkoop; Tweede locoburgemeester.

Wethouder Mark Eijbaard
Dienstverlening; Openbare ruimte, water en riolering, speelruimte; Groen en natuur; Verkeer; Afval; Begraafplaatsen; Werk en inkomen; Personeel & Organisatie; Burgerzaken; Lage Vuursche.

Gemeentesecretaris Cynthia Creveld
De gemeentesecretaris / algemeen directeur staat de leden van het college van B&W terzijde bij de uitoefening van hun taken