Lokale heffingen

De lokale heffingen zijn een integraal en autonoom onderdeel van het gemeentelijk beleid. De gemeente kan alleen die belastingen heffen die zijn benoemd in de Gemeentewet. Bij het vaststellen van de betreffende belastingverordeningen is uitgegaan van de door de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) verstrekte modelverordeningen.

De ontwikkelingen en tariefsaanpassingen van de lokale heffingen worden beheerst door de volgende beleidskaders:

• Ontwikkelingen in wetgeving;
• Beleidsnota’s;
• Financiële positie van de gemeente.

Deze paragraaf zoomt in op de lokale lastendruk, ontwikkelingen in het belastingveld, de diverse belastingen en heffingen en het gemeentelijke kwijtscheldingsbeleid. Tot slot wordt een overzicht gegeven van de kostendekkendheid van de gesloten systemen afvalverwerking, riolering en begraafplaats.

De gemeentelijke lastendruk is de som van de onroerendezaakbelasting (OZB), de rioolheffing en de afvalstoffenheffing. Bij de bepaling van de lokale lastendruk wordt voor de OZB uitgegaan van de eigenaar-woning en voor de riool- en afvalstoffenheffing van een standaard (meer)persoonshuishouden.

De totale lastendruk in 2022 bedroeg €1.023. Dit was een stijging van €15 ten opzichte van de lastendruk 2021. Voor de belastingen vond alleen een inflatiecorrectie (1,5%) plaats op alle belastingsoorten, met uitzondering van hondenbelasting, forensenbelasting en toeristenbelasting. Voor deze specifieke belastingen is de begroting bijgesteld op grond van de werkelijke opbrengsten van de afgelopen jaren. Ditzelfde geldt ook voor de marktgelden. De inflatiecorrectie van 1,5% is overeenkomstig de uitgangspunten van het collegeprogramma en de perspectiefnota. 

De belastingen en heffingen die de gemeente Baarn heft, zijn in onderstaande tabel opgenomen. De totale opbrengst aan belastingen en heffingen in de gemeente Baarn laat zich als volgt specificeren:

Doel: De OZB is een belangrijke bron van algemene middelen waar de gemeente een vrije bestemming aan kan geven. Heffing van OZB wordt geacht bij te dragen aan een goede lokale afweging tussen nut en offer.

De onroerende zaakbelastingen (OZB) worden geheven op onroerende zaken van eigenaren van woningen en niet-woningen en van de gebruikers van niet-woningen. De grondslag voor de OZB is de WOZ-waarde zoals die jaarlijks dient te worden vastgesteld conform de Wet waardering onroerende zaken (Wet WOZ). Deze gaat daarbij uit van de waarde in het economische verkeer. Die waarde komt overeen met de prijs die door kopers (de 'vrije verkoopwaarde') voor de woningen is betaald. Voor niet-woningen geldt eveneens de waarde in het economische verkeer. Deze wordt afhankelijk van het soort object bepaald middels voorgeschreven waarderingsmethodieken.

Verder heeft alleen een inflatiecorrectie (1,5%) plaatsgevonden op de geraamde opbrengsten.

Voor het belastingjaar 2022 gold als waardepeildatum: 1 januari 2021. Het tarief is een percentage van de WOZ-waarde. Sinds 2017 is sprake van een positieve waardeontwikkeling voor woningen. Deze is voor 2022 geschat op 9%. Voor de niet-woningen was naar verwachting sprake van een lichte daling, waardoor wordt uitgegaan van een waardeontwikkeling van -1%.

De verandering in de tarieven wordt veroorzaakt door de verandering in de vastgestelde waarde. Bijvoorbeeld: een gemiddelde waardestijging voor de woningen met 9% houdt in dat het tarief voor de woningen met 9% zal dalen. De tarieven voor 2022 in de onderstaande tabel zijn de vastgestelde tarieven.

Ten opzichte van 2021 is het aantal bezwaarschiften afgenomen. Het aandeel van de zogenaamde 'No Cure No Pay'-bureaus, die een steeds groter aandeel hebben in het aantal bezwaren, is licht gestegen. Dit is ook de oorzaak van de toename van het aantal beroepschriften. Hierdoor steeg de proceskostenvergoeding, wat inhoudt dat het tarief is gestegen daar de perceptiekosten zijn gestegen.

Doel: Net als de OZB, zijn de roerende zaakbelastingen een bron van algemene middelen waar de gemeente een vrije bestemming aan kan geven. Door hun onderlinge gelijkenis worden ook deze belastingen geacht bij te dragen aan een goede lokale afweging tussen nut en offer.

De roerende zaakbelastingen worden geheven van roerende zaken, zoals woonwagens en woonschepen. Deze belastingen zijn nagenoeg identiek aan de OZB. Het tarief en de grondslagen moeten daarom gelijk zijn aan die van de OZB. De opbrengst is nagenoeg gelijk aan het voorgaande jaar.

 

Doel: De forensenbelasting is een belasting op tweede woningen voor mensen die niet in de gemeente Baarn staan ingeschreven en meer dan 90 dagen per jaar in de gemeente een gemeubileerde woning voor zich beschikbaar houden. Rechtvaardiging voor deze belasting is dat gemeenten kosten maken voor niet-inwoners die er verblijf houden en die door hun verblijf gebruikmaken van de gemeentelijke voorzieningen. Hiertegenover staan geen inkomsten vanuit het Gemeentefonds voor niet-inwoners.

Het bedrag van de aanslag wordt bepaald door de WOZ-waarde. De belastingopbrengst van de forensenbelasting is bestemd voor de algemene middelen. Het aantal woningen dat als tweede woning wordt gebruikt wisselt ieder jaar. Het wel of niet kunnen opleggen van een aanslag is immers mede afhankelijk of bewoners zich hebben laten inschrijven in de Basisregistratie Personen. Daarnaast worden tweede woningen ook aangeboden voor verhuur (onder meer via Airbnb) waardoor deze woningen niet voor meer dan 90 dagen per jaar beschikbaar zijn voor de eigenaar. Daarom fluctueren ook de jaarlijkse opbrengsten. Het uitvoeren van controles heeft invloed op de heffing van deze belasting. Op basis van de werkelijke ontvangsten bij de Jaarstukken 2020 zijn de geraamde inkomsten forensenbelasting voor 2022 met € 10.000 verhoogd bij de Perspectiefnota 2022. Verder heeft alleen een inflatiecorrectie (1,5%) plaatsgevonden op de geraamde opbrengsten.

 

Doel: De toeristenbelasting is een algemene inkomstenbron van de gemeente.

De toeristenbelasting wordt geheven van toeristen die in de gemeente nachtverblijf houden in hotels, pensions en op campings. Rechtvaardiging voor deze belasting is dat gemeenten kosten maken voor niet-inwoners die verblijf houden en gebruik maken van de gemeentelijke voorzieningen. Als belastingplichtige wordt aangewezen degene die gelegenheid biedt tot verblijf. De belasting mag daarbij worden verhaald op degene die nachtverblijf in de gemeente houdt. De aanslagen worden na afloop van het belastingjaar opgelegd, nadat de exploitanten van de verschillende accommodaties aangifte hebben gedaan van het werkelijke aantal overnachtingen van het afgelopen jaar. De aanslagen 2022 zijn met dagtekening 8 augustus 2022 verstuurd.

Doel: De opbrengst van de hondenbelasting wordt gebruikt voor de algemene middelen.

De belasting wordt geheven van degene die de houder is van één of meer honden. In beleidsregels is vastgelegd wie als houder wordt aangewezen. Door een regelmatige controle op hondenbezit is de neerwaartse trend in opbrengst omgezet in een kleine stijging in 2020. In 2022 was net als in 2021 een stabiele opbrengst te zien.

 

Doel: Hoewel de precariobelasting lijkt op een retributie (omdat de tarieven zijn gericht naar een bepaalde prestatie) is de belasting een algemene inkomstenbron van de gemeente. De opbrengst is dan ook vrij besteedbaar.

Precariobelasting wordt geheven voor het hebben van voorwerpen onder, boven of op voor de openbare dienst bestemde gemeentegrond. Bijvoorbeeld: bouwmaterialen, terrassen, uitstallingen, luifels, leidingen en kabels. Belastingplichtig is degene die de voorwerpen plaatst. De belasting is ook verschuldigd voor voorwerpen die zonder APV-vergunning op gemeentegrond worden geplaatst. De hoogte van de tarieven is niet afhankelijk van de gemaakte kosten. De opbrengst van de belasting is ook vrij besteedbaar.

De coronacrisis zal invloed hebben gehad op de opbrengsten voor 2021 en dit was ook nog te zien in de opbrengsten van 2022.

Doel: Op verzoek van de ondernemerscoöperatie wordt een reclamebelasting geheven in het centrumgebied van Baarn. De opbrengst van deze belasting komt, na aftrek van de gemeentelijke kosten, volledig aan deze coöperatie ten goede.

Uit de opbrengst van de reclamebelasting wordt door de ondernemerscoöperatie een ondernemersfonds gevormd. Uit dit fonds worden verschillende activiteiten bekostigd die ten doel hebben de aantrekkelijkheid van het centrumgebied te verhogen. Het profijt dat de ondernemers in de aangewezen kernstraten van het centrumgebied hebben, is groter dan in de zogenoemde aanloopstraten. Het tarief bedraagt daarom €400 voor een bedrijfsvestiging in een kernstraat en €200 voor een bedrijfsvestiging in een aanloopstraat.

Doel: Met de opbrengst van de afvalstoffenheffing worden de lasten van de inzameling en verwerking van het afval gedekt dat door Reinigingsbedrijf Midden Nederland (RMN) wordt ingezameld.

Afvalstoffenheffing wordt geheven voor het inzamelen van huishoudelijk afval bij woningen. De belastingplichtige is de gebruiker van de woning. In beleidsregels is vastgelegd wie als belastingplichtige wordt aangemerkt. Ook roerende zaken worden in de heffing betrokken. Gebruikers van woonwagens en woonschepen krijgen daarom ook een aanslag.

Met ingang van 1 januari 2021 is overgegaan naar de landelijk meer gehanteerde manier van heffen. De heffing wordt gedaan op basis van één- en meerpersoonshuishoudens. De stijging van het tarief in 2022 is vooral het gevolg van de steeds hoger wordende verwerkingskosten van afval, rekening houdend met een volledige kostendekkendheid. De geraamde op te leggen heffingen mogen niet boven de geraamde kosten uitgaan.

Doel: Met de opbrengst van de rioolheffing worden de lasten van de gemeentelijke watertaken (inzameling en transport stedelijk afvalwater, hemelwater en structureel nadelige gevolgen van grondwater) gedekt.

Rioolheffing wordt geheven voor de dekking van de kosten van de instandhouding en verbetering van de gemeentelijke riolering en het gemeentelijk grondwater- en hemelwaterbeheer. De rioolheffing wordt jaarlijks geheven van de gebruiker van een woning of een bedrijfspand. Het rioolaansluitingsrecht wordt eenmalig geheven op het moment dat een woning of een bedrijfspand op de riolering wordt aangesloten. Ook roerende zaken die zijn aangesloten op de riolering worden in de heffing betrokken. Gebruikers van woonwagens en woonschepen krijgen daarom ook een aanslag.

De hoogte van de rioolheffing is afhankelijk van de hoeveelheid water die op de gemeentelijke riolering wordt geloosd. Bij de rioolheffing geldt als uitgangspunt dat de tarieven volledig kostendekkend zijn.

Doel: Met de opbrengst van het rioolaansluitingsrecht worden de lasten gedekt die de gemeente moet maken om een perceel aan te sluiten op de gemeentelijke riolering.

De tarieven voor het aansluiten zijn vastgesteld met behulp van de betreffende belastingverordening. Het merendeel van de kosten bestaat uit lasten die de gemeente aan een aannemersbedrijf betaalt voor het realiseren van de aansluiting. Uitgangspunt is volledige kostendekking.

Doel: Met de opbrengst van de begraafplaatsrechten worden de exploitatielasten van de Nieuwe Algemene Begraafplaats aan de Wijkamplaan te Baarn gedekt.

In de gemeente Baarn worden rechten geheven voor het gebruik van de begraafplaats en voor het verlenen van diensten voor het begraven of het onderhouden van graven. De tarieven zijn in deze paragraaf niet opgenomen aangezien het om circa 50 tarieven gaat. Uitgangspunt van de tarieven is volledige kostendekking.

Doel: Met de opbrengst van marktgelden worden de gemeentelijke lasten van het houden van de weekmarkt op de Brink gedekt.

Het marktgeld bestaat uit twee gedeelten. Het belangrijkste deel is het staangeld dat wordt geheven voor het innemen van de standplaats op de weekmarkt. Ook is er een tarief voor de afname van elektriciteit tijdens de weekmarkt.

Doel: Leges worden geheven voor door de gemeente verstrekte diensten.

De gemeentelijke diensten waarover leges worden geheven staan beschreven in de tarieventabel bij de Legesverordening. Diensten kunnen verschillend van aard zijn, zoals een aanvraag voor een vergunning of het verstrekken van afschriften en documenten zoals paspoorten en rijbewijzen. In de Legesverordening zijn meer dan 200 tarieven opgenomen. Daarom zijn de tarieven niet in deze paragraaf opgenomen.

De tarieven in de Legesverordening mogen maximaal kostendekkend zijn. Deze opbrengstlimiet wordt bezien vanuit de totale Legesverordening, waardoor sommige tarieven hoger zouden kunnen zijn dan de kosten voor de specifieke dienst, zolang de totale opbrengsten maar niet de totale kosten overschrijden. Echter, voor steeds meer tarieven geldt dat deze wettelijk zijn vastgelegd of in de wet maximale tarieven zijn bepaald die door de gemeente geheven mogen worden. Het aantal tarieven waarop wettelijke maximumtarieven van toepassing zijn, zal de komende jaren nog verder blijven toenemen. In veel situaties zijn de kosten van het product hoger dan het tarief dat de gemeente mag heffen. Dit beperkt het aantal tarieven dat nog volledig kostendekkend kan zijn.

Er kan kwijtschelding worden verleend voor de afvalstoffenheffing, rioolheffing, onroerende zaakbelastingen en roerende zaakbelastingen. In 2022 hebben 551 huishoudens kwijtschelding aangevraagd.

Van de 500 huishoudens die kwijtschelding (gedeeltelijk) hebben toegewezen gekregen, is dit in 330 gevallen gebeurd op grond van informatie die door middel van een geautomatiseerde gegevensvergelijking is verkregen. Het Inlichtingenbureau gebruikt voor deze gegevensvergelijking informatie van de Belastingdienst, de Rijksdienst voor het Wegverkeer (RDW) en het UWV. Het Inlichtingenbureau is een onderdeel van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Dit bureau werkt onder andere voor sociale verzekeringsinstellingen. In de overige gevallen is dit gebeurd op basis van eigen, aanvullend onderzoek.

In de onderstaande tabel worden de lasten en baten van de gesloten systemen zijnde riool, afval en begraven gepresenteerd. Gesloten systemen houdt in dat de opbrengsten niet hoger mogen zijn dan de kosten. De gemeente Baarn heeft 100% kostendekkendheid voor de gesloten systemen afgesproken als beleidskader.