In dit hoofdstuk zijn de onderwerpen opgenomen die voortkomen uit het traject van ombuigingen. In de Voorjaarsnota 2025 heeft het Rijk bijgestuurd. Het financieel overzicht waarin opgenomen het totaal financieel beleid laat zien dat dit niet voldoende is om naast de bijstellingen in beleid meerjarig tot een sluitende begroting te komen. Bij de Meicirculaire 2025 verwachten wij meer duidelijkheid over de definitieve cijfers. Hierover wordt de raad via een separate RIB geïnformeerd.
Ombuigingen 2026
Totaal overzicht
Hieronder vindt u de door het college gekozen richting van de ombuigingen. Deze ombuigingen worden voor de begroting 2026 nader uitgewerkt. In deze uitwerking zit ook een uitwerking van eventueel bijkomende eenmalige investeringen, in de tabel weergegeven als eenmalige investeringen en t.b.v. realisatie ombuigingen. Vooralsnog is deze post op PM gezet. Een verdieping rondom de ombuigingen is in te zien in de stukken in de bijlage 'Publieksversie eindrapport verdieping ombuigingen'.
Ombuigingen Perspectiefnota 2026 | ||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Program. | Onderwerp | 2026 | 2027 | 2028 | 2029 | I/S | ||||
1.10 Bestuur | Ombuigingen - Wethouder minder | € -75.000 | € -150.000 | € -150.000 | € -150.000 | S | ||||
1.11 Dienstverlening | Ombuigingen - Bezuiniging hospitalitybalie | € -19.500 | € -19.500 | € -19.500 | € -19.500 | S | ||||
1.11 Dienstverlening | Ombuigingen - Beperken openingstijden en telefonische bereikbaarheid | € -55.000 | € -55.000 | € -55.000 | € -55.000 | S | ||||
2.20 Cultuur | Ombuigingen - Verlaging subsidies Eemland1 | € -40.000 | € -40.000 | S | ||||||
2.21 Sport | Ombuigingen - Sport | € -100.000 | € -100.000 | € -100.000 | € -100.000 | S | ||||
2.22 Onderwijs | Ombuigingen - IHP Doorschuiven projecten | € -180.000 | € -180.000 | I | ||||||
2.23 Welzijn | Ombuigingen - Sluiten/afstoten voorzieningen | € -60.000 | € -60.000 | € -60.000 | € -60.000 | S | ||||
2.23 Welzijn | Ombuigingen - PIT Baarn en taakstelling Welzijn | € -400.000 | € -400.000 | € -400.000 | € -400.000 | S | ||||
3.30 RO en Wonen | Ombuigingen - Kosten dekkendheid leges aanpassen | € -160.000 | € -160.000 | € -160.000 | € -160.000 | S | ||||
3.31 Mobiliteit | Ombuigingen - Verlagen onderzoeksbudget mobiliteit | € -100.000 | € -100.000 | € -100.000 | € -100.000 | S | ||||
3.32 Beheer openbare ruimte | Ombuigingen - Verlagen beeldkwaliteit | € -100.000 | € -250.000 | € -250.000 | € -250.000 | S | ||||
8.80 Energietransitie en klimaatadaptatie | Ombuigingen - Budget dekken vanuit SPUK | € -400.000 | € -400.000 | € -400.000 | € -400.000 | S | ||||
8.81 Afval en circulaire economie | Ombuigingen - Anders inzamelen | € -450.000 | € -450.000 | € -450.000 | S | |||||
8.81 Afval en circulaire economie | Ombuigingen - Minder subsidie Groene Inval | € -25.000 | € -25.000 | € -25.000 | S | |||||
9.90 Overhead | Ombuigingen - Minder externe inzet/onderzoeken bewonersparticipatie | € -100.000 | € -100.000 | € -100.000 | € -100.000 | S | ||||
9.90 Overhead | Ombuigingen - Algemene korting bedrijfsvoering | € -50.000 | € -50.000 | € -50.000 | € -50.000 | S | ||||
9.90 Overhead | Ombuigingen - Bezuinigen op facilitaire dienstverlening | € -60.000 | € -60.000 | € -60.000 | € -60.000 | S | ||||
9.90 Overhead | Ombuigingen - Contractbeheer | € -125.000 | € -125.000 | € -125.000 | S | |||||
9.91 Alg. Dekkingsmiddelen | Ombuigingen - Verhogen overige belastingen niet OZB | € -50.000 | € -50.000 | € -50.000 | € -50.000 | S | ||||
9.91 Alg. Dekkingsmiddelen | Ombuigingen - Belastingen samenwerking beter organiseren | € -100.000 | € -100.000 | € -100.000 | S | |||||
9.91 Alg. Dekkingsmiddelen | Ombuigingen - Verhogen OZB met 6,25% extra | € - | € - | € - | S | |||||
9.91 Alg. Dekkingsmiddelen | Ombuigingen - Inkomsten Spreidingswet structureel verwerken | € -90.000 | € -90.000 | € -90.000 | € -90.000 | S | ||||
Diverse programma's | Eenmalige investeringen | PM | ||||||||
Totale ombuigingen | -1.819.500 | -2.744.500 | -2.964.500 | -2.964.500 | V | |||||
Waarvan incidenteel | PM | 0 | -180.000 | -180.000 | V | |||||
Structurele ombuigingen | -1.819.500 | -2.744.500 | -2.784.500 | -2.784.500 | V | |||||
Een min teken (-) geeft een positief saldo | ||||||||||
Programma 1: Dienstverlening
1.10 Bestuur
Wethouder Minder
Het terugbrengen van het aantal wethouders van 4 naar 3 leidt tot een directe besparing van € 150.000. We doen de aanname dat dit gerealiseerd kan worden na de verkiezingen. Hierdoor is de ombuiging in het 1e jaar voor de helft meegenomen. In artikel 36 Gemeentewet staat hierover het volgende:
a. Minimum: Elke gemeente kent minimaal twee wethouders.
b. Maximum: Het maximum aantal wethouders in een gemeente is afhankelijk van het aantal raadsleden dat de betreffende gemeente kent (art. 8). Het maximum aantal wethouders dat de raad kan benoemen, bedraagt ten hoogste 20% van het aantal raadsleden. De raad van de grootste gemeenten kan maximaal negen wethouders benoemen.
In een gemeente Baarn met 21 raadsleden is dan 4,2 wethouder het maximum.
1.11 Dienstverlening
Bezuiniging hospitalitybalie
De pilot Hospitalitybalie niet verlengen bespaart 0,63 fte. Deze balie is er ook voor de andere instellingen in het gebouw. In totaal wordt 30% gefinancierd door de gemeente waardoor de geschatte besparing € 19.500 bedraagt.
Beperken openingstijden en telefonische bereikbaarheid
Beperken van de formatie ten behoeve van de telefonische bereikbaarheid en daarnaast beperken van de openingstijden van de informatiebalie. Wij zetten hierbij in op een te realiseren besparing van € 55.000. Het beperken van de bereikbaarheid per telefoon tot de ochtenden bespaart 0,89 fte. Dit zal naar verwachting wel leiden tot langere wachttijden aan de telefoon en een toename van bezoeken aan de informatiebalie. Bij de uitwerking van deze bezuinigingsmogelijkheid zullen deze aspecten worden meegenomen.
Programma 2: Vitale gemeenschap
2.20 Kunst en Cultuur
Verlaging subsidie Eemland1
Door verandering van de mediawet worden de verschillende omroepen samengevoegd en verwachten we een besparing te bereiken van € 40.000.
2.21 Sport
Ombuiging Sport
Op het programma Sport wordt het budget met € 100.000 verlaagd. De verdere uitwerking hiervan vindt plaats in de aanloop naar de begroting waarbij er wordt gekeken naar de diverse sportsubsidies (voor onderhoud/vervanging accommodaties, voor organisaties/stichtingen, voor kwaliteit trainers, etc…) en de inzet van SPUK’s. Over de precieze invulling van deze ombuiging wordt de Raad in de begroting geïnformeerd.
2.22 Onderwijs
Herijking IHP
De ombuiging wordt ingevuld met een herijking van het Integraal Huisvestingsplan (IHP) waarbij de geplande investeringen in onze scholen in de komende jaren tegen het licht worden gehouden. Het betreffen dan met name de geplande investeringen in de Aloysius, het Baarnsch Lyceum en de Guido Bres. Uitstel van geplande investering levert een incidentele vrijval van (kapitaallasten) in de jaren 2028 en 2029 op.
2.23 Welzijn
Sluiten/afstoten voorzieningen
Voorgesteld wordt de Hertenkamp en Volière af te stoten en inwoners de gelegenheid te geven het beheer over te nemen. Maximale besparing € 60.000.
Zorg en welzijn PIT Baarn
Om een ombuiging van € 200.000 tot € 400.000 vanaf 2026 te realiseren op de subsidie aan welzijnsorganisatie Stichting Pit Baarn, worden diverse taakstellingen op het gebied van zorg en welzijn doorgevoerd. Deze bezuinigingen raken meerdere onderdelen van de dienstverlening, waarbij een herschikking van inzet en middelen noodzakelijk is.
Een van de ombuigingen is het beperken van overheadkosten binnen Pit Baarn. Efficiëntere bedrijfsvoering, taakverschuivingen en het combineren van functies zijn hierbij mogelijkheden om kosten te reduceren zonder directe impact op het primaire proces.
Een andere belangrijke verschuiving betreft het terugbrengen van individuele begeleiding ten gunste van meer collectief aanbod. Dit betekent dat minder ingezet wordt op één-op-één begeleiding, en meer op groepsgerichte ondersteuning en activiteiten. Dit vergt niet alleen een andere aanpak van Pit Baarn, maar ook aanpassing door inwoners die ondersteuning ontvangen.
Het is essentieel dat deze collectieve voorzieningen goed aansluiten bij de verschillende doelgroepen. Daarom zal het bestaande collectieve aanbod geëvalueerd worden op doelmatigheid en effectiviteit per doelgroep. Er wordt onderzocht in hoeverre dit aanbod daadwerkelijk voorziet in de behoeften van bijvoorbeeld ouderen, mensen met een beperking of jeugd.
Een andere ombuiging betreft de mantelzorgwaardering en vrijwilligersfonds. Waar Pit Baarn momenteel inzet op individuele waardering en ondersteuning van mantelzorgers, zal deze inzet worden versoberd of anders vormgegeven. Dit kan bijvoorbeeld door de collectieve waardering (zoals bijeenkomsten) te beperken of te vervangen door minder kostbare alternatieven. Ondersteuning voor vrijwilligersinitiatieven zal kritischer worden beoordeeld, en mogelijk in omvang worden teruggebracht.
Tegelijkertijd vindt er een evaluatie plaats van de basisdienstverlening en basisvoorzieningen die Pit Baarn biedt. Het doel hiervan is scherp te krijgen welke voorzieningen essentieel zijn voor brede maatschappelijke participatie en welke onderdelen mogelijk versoberd, samengevoegd of afgeschaald kunnen worden.
Effect op Stichting Pit Baarn
Voor Pit Baarn betekenen deze ombuigingen een noodzaak tot her prioritering van taken en een andere inzet van personeel en middelen. De organisatie zal genoodzaakt zijn haar werkwijze aan te passen: minder intensieve individuele ondersteuning, een grotere nadruk op groepsgericht werken en een striktere afweging bij het ondersteunen van mantelzorgers en vrijwilligers. Ook zal er intern gestuurd moeten worden op het beperken van overhead en het optimaliseren van bedrijfsprocessen.
De impact hiervan zal voelbaar zijn voor zowel medewerkers als inwoners, waarbij maatwerk plaats moet maken voor doelmatig collectief aanbod. Tegelijk biedt het een kans om bestaande werkwijzen kritisch te herzien en de effectiviteit van het sociaal domein in Baarn te versterken.
Programma 3: Woonomgeving
3.30 RO en Wonen
Kostendekkendheid leges aanpassen
Door de invoering van de Omgevingswet en doordat de kostendekkendheid van de bijbehorende leges nog niet op 100% ligt, zien we mogelijkheden een extra opbrengst van € 160.000 te realiseren. Hieronder vallen ook bijvoorbeeld de suggesties om voor afspraken/adviesgesprekken die verband houden met vergunningverlening, leges in rekening te brengen bij de gebruiker.
3.31 Mobiliteit
Verlagen onderzoeksbudget mobiliteit
Het budget voor mobiliteitsonderzoeken en kleine verkeersmaatregelen wordt verlaagd van € 256.000 naar
€ 156.000, besparing van € 100.000. Bij de nadere uitwerking van deze maatregel zal worden aangegeven wat dit concreet zal betekenen.
3.32 Beheer openbare ruimte
Verlagen beeldkwaliteit
De impuls van die in 2019 werd gedaan aan de beeldkwaliteit door het jaarlijkse onderhoudsbudget te verhogen met € 300.000 wordt teruggedraaid met € 250.000. De genoemde ombuiging is niet volledig in 2026 te realiseren vanwege de raamovereenkomsten die ook in 2026 doorlopen. En investeringen die eerst plaats moeten vinden (omvorming groen). Het beeldkwaliteitsplan moet bijgesteld worden naar de beeldkwaliteiten die passen bij de verlaagde budgetten. Of de gehele investering haalbaar is, wordt de komende tijd nader onderzocht.
Programma 8: Duurzaamheid
8.80 Energietransitie en klimaatadaptatie
Budget dekken vanuit SPUK
Voor de energietransitie worden de kosten van drie medewerkers ten laste gebracht van de specifieke uitkering voor duurzaamheid (CDOKE), in plaats van het eigen gemeentelijk budget. Dit bespaart jaarlijks € 315.000. Daarnaast worden ook de kosten voor de medewerker communicatie vanuit dezelfde SPUK gedekt, waarmee een aanvullende besparing van € 68.000 wordt gerealiseerd. Hiermee worden alle personeelskosten afhankelijk van incidentele gelden van het Rijk. Het verschil van € 17.000 wordt nog nader ingevuld. Dit is de maximale besparing die bereikt kan worden zonder dat de ingezette versnelling van de energietransitie volledig teniet wordt gedaan.
8.81 Afval en circulaire economie
Anders inzamelen
Minder frequent inzamelen en het in rekening brengen van een hogere bijdrage bij afleveren (grof) afval bij de gemeentewerf kan leiden tot kostenverlagingen. Wij gaan uit van een bedrag van
€ 450.000 vanaf 2027. De gesprekken (RMN) en acties om te komen tot het daadwerkelijk realiseren van deze besparing zullen al in 2025 moeten worden gestart. Deze lagere kosten en hogere opbrengst zitten in een gesloten systeem met de afvalheffing waardoor dit een positief effect heeft op de afvalstoffenheffing (verlagen tarieven). Door deze besparing in te zetten om gelijktijdig de OZB tarieven te verhogen kan deze besparing worden omgezet in een voordeel voor de gemeentebegroting. De woonlasten blijven daardoor wel gelijk.
Verlagen subsidie Groene Inval
De Groene Inval ontvangt € 100.000 subsidie voor milieueducatie. Verminderen van de subsidie met 25%, is € 25.000. Door dit vanaf het begrotingsjaar 2027 in te laten gaan heeft Groene Inval nog een jaar om de begroting 2027, die ze normaal gesproken aanlevert in juni van het voorgaande jaar, voor te bereiden. En daarin te anticiperen op de voorgenomen korting op het subsidiebedrag.
Bij Groene Inval hebben 150 kinderen een tuin. Ook nemen 4.500 kinderen deel aan een lesproject over de natuur. Door het beperken van de subsidie kunnen minder leerlingen worden begeleid of zullen de scholen meer moeten gaan bijdragen.
Programma 9: Algemene Dekkingsmiddelen en Overhead
9.90 Overhead
Minder externe inzet/onderzoeken inwonersparticipatie
Voorbeeld om deze besparing te realiseren, is het stoppen van externe inhuur ten behoeve van inwonersparticipatie voor projecten, zoals bij het opnieuw inrichten van wegen. Eventueel kan de adviseur Inwonersparticipatie deze werkzaamheden (deels) overnemen. De besparing van € 100.000 is gebaseerd op de participatietrajecten in het jaar 2024.
Algemene korting bedrijfsvoering
Door het efficiënter inrichten van werkprocessen en een kritische heroverweging van taken, wordt ingezet op het realiseren van besparingen binnen de bedrijfsvoering. Dit betekent dat met minder fte's dezelfde werkzaamheden worden uitgevoerd, bijvoorbeeld door digitalisering of procesoptimalisatie. Verwachte bezuiniging € 50.000.
Bezuiniging op facilitaire dienstverlening
Er wordt onderzocht waar binnen de facilitaire dienstverlening kostenbesparingen mogelijk zijn. Voorbeelden hiervan zijn het beperken van externe lunches bij bijeenkomsten en het kritisch bekijken van de schoonmaakkosten. Verwachte bezuiniging € 60.000.
Contractbeheer
Door de inzet van interne medewerkers ter vervanging van externe inhuur en een commerciëlere benadering van lopende contracten, wordt beoogd om kostenbesparingen te realiseren. Dit vraagt om een strakker beheer en betere uitnutting van bestaande contracten. Verwachte bezuiniging € 125.000.
9.91 Algemene Dekkingsmiddelen en overhead
Verhogen overige belastingen niet OZB
Het doel is om een extra inkomsten te genereren van € 50.000. Mogelijkheden zijn verhoging van hondenbelasting, toeristenbelasting, precario- en/of forensenbelasting.
Belasting samenwerking beter organiseren
Het vergroten van de schaal van uitvoering van belastingtaken leidt naar verwachting tot een besparing van de uitvoeringskosten per 2027. In 2024 zijn twee opties onderzocht: naar een bestaande belastingsamenwerking zoals GBLT en samenwerking met Gemeente Soest.
Verhogen OZB met 6,25% extra
Door het verlagen van de afvalstoffenheffing creëren we ruimte binnen de woonlasten. De OZB wordt met het 6,25% verhoogd. Waarbij woonlasten voor inwoners gelijk blijven of lager worden. Het beoogde bedrag is gelijk aan de besparing zoals weergegeven in programma 8, namelijk € 450.000. Voor het effect van een verhoging kunt u in bijlage 6 zien dat dit bij verschillende WOZ waarden van woningen afhankelijk van de waarde tussen de € 16 en € 40 euro per jaar ligt. Bij niet- woningen bij het eigenaar deel tussen € 55 en € 135 ligt en bij het gebruiker deel tussen de € 45 en € 113 per jaar.
Inkomsten spreidingswet structureel begroten
Op dit moment worden de inkomsten vanuit de spreidingswet niet structureel begroot, door dit wel te doen creëren we ruimte van € 90.000. Risico hierbij is wel dat deze mogelijk wordt afgeschaft en daardoor de inkomsten niet worden gerealiseerd.