In dit hoofdstuk zijn de onderwerpen opgenomen die niet zijn meegenomen in de berekening van het begrotingsresultaat. Door een lagere bijdrage vanuit het Rijk vanaf 2026 is de begroting niet structureel sluitend en moeten wij keuzes maken om het oplopende tekort terug te dringen. Bij de meicirculaire 2023 verwachten wij meer duidelijkheid over het uitvoeringsplan en het tijdpad voor de nieuwe financieringssytematiek van het Rijk.
Inwoners en ondernemers willen zich gehoord voelen, veilig en goed worden geholpen en geïnformeerd blijven door de gemeente. Heldere communicatie en veilige en efficiënte dienstverlening zijn daarbij onmisbaar. We willen gebruik maken van verschillende dienstverleningskanalen, waaronder fysiek in de buurt, via sociale media, maar vooral ook online.
Extra inzet klantcontactcentrum.
Doel van de standaard dienstverlening is dat deze digitaal en laagdrempelig is. Waarbij persoonlijk contact mogelijk blijft. Regelmatig hebben wij te maken met piekbelasting binnen onze dienstverlening, de grote gemeentelijk opgaven op het gebied van wonen wat leid tot urgentie vragen, het sociaal domein waar stijging zien van het aantal jeugdigen met problemen en de Wmo waar steeds meer ouderen een beroep doen op de voorziening, neem de belasting bij het burgercontact fors toe. Daarnaast leidt de toegenomen digitalisering tot meer hulpvragen. Om de piekbelasting te kunnen opvangen is het noodzakelijk op verschillende momenten extra personeel te kunnen inzetten. Naar verwachting is extra inzet van minimaal 1 fte noodzakelijk. De kosten hiervoor ramen wij op € 80.000.
Contract en leveranciersmanagement
Contract- en leveranciersmanagement is beperkt ingericht binnen de gemeente Baarn waardoor we onvoldoende publieke waarde realiseren in wat we als gemeente inkopen en samen met andere partijen uitvoeren. We willen de publieke waarde voor Baarn maximaliseren en vanuit het coalitieakkoord 'Samen Baarn' een stap extra zetten op bijvoorbeeld realisatie van waarde op duurzaamheid.
De gemeente wil met raad, bestuur en organisatie meer halen uit de regionale samenwerkingen én de overeenkomsten die we hebben met leveranciers. De huidige wijze van contract- en leveranciersmanagement is laag in de lijn belegd en door veel verloop van capaciteit en kennis niet verbeterd, terwijl dit wel wenselijk is. Door blijvend te investeren in contract- en leveranciersmanagement door dit voor de belangrijkste leveranciers, partners en gemeenschappelijke regelingen in te richten, kan Baarn betere prestaties halen uit alle samenwerkingen. Tevens heeft onderzoek naar de inkoopfunctie in 2022 door Cordale uitgewezen dat de inkoopfunctie op redelijk niveau is, maar kwetsbaar. Door de inkoopfunctie uit te breiden ontstaat een robuuste inkoop- en contractmanagementfunctie. Met uitbreiding van formatie voor inkoop- en contractmanagement wordt hier invulling aangegeven. Dit vergt een investering in formatie van 1 FTE voordat baten (financieel, kwaliteit, duurzaamheid) in uitnutting contracten gerealiseerd kunnen worden.
Met een slimme en goede inkoopstrategie kan geld bespaard worden op de in te kopen producten en diensten. Om dit tijdens de looptijd van het contract ook daadwerkelijk uit te nutten is professioneel contract- en leveranciersmanagement noodzakelijk. Indien we dit verbeteren leidt dit tot een betere kwaliteit van dienstlevering voor Baarn, kostenbesparingen en betere prestaties op kwaliteit en verduurzaming van de samenleving. Jaarlijks besteedt de gemeente Baarn circa € 15.000.000,- middels inkoop (excl. subsidies, gemeenschappelijke regelingen etc.). Door beter contract- en leveranciersmanagement kan hier circa 0,5 tot 1% per jaar bespaard wordt, ofwel levert het meer baten (kwalitatief, efficiency, verduurzaming) op tegen dezelfde kosten.
Voor de begroting willen wij het contract en leveranciersmanagement verder uitwerken met behulp van de een business case zodat wij een goede afweging kunnen maken tussen de kosten € 80.000 en het verwachtte voordeel in de komende jaren.
Doorfietsroute Amersfoort-Hilversum
Provincie Utrecht en de gemeenten Baarn, Hilversum, Soest en Amersfoort willen het gebruik van fietsen stimuleren om de bereikbaarheid van woon- en werklocaties te verbeteren, de gezondheid te bevorderen en een bijdrage aan een beter milieu te leveren. Aan gemeente Baarn wordt gevraagd ca. 1,4 miljoen euro bij te dragen aan de realisatie van de doorfietsroute. Dit is 35% van de totale kosten van de wegen en 10% van het kunstwerk bij het Breemeentje. Binnen de gemeente Baarn wordt er op deze wijze een verbeterde inrichting van de volgende wegen gemaakt in het voordeel van de fietsers: Breemeentje en de oversteek naar de Zuringstraat, de Lepelaarstraat, Wijkamplaan, Vondellaan, Stationsweg en oversteek richting Stationsplein, Gerrit van der Veenlaan en het fietspad langs de Zandheuvelweg.
Op 1 en 3 december 2020 is de intentieovereenkomst ondertekend en daarmee is uitgesproken deze route gezamenlijk te willen aanleggen en op basis daarvan de afgelopen periode in gezamenlijkheid hebben gewerkt aan een ontwerp, risicoanalyse, planning en kostenraming voor deze route, om uitvoeringsafspraken te kunnen maken. Inwoners en andere belanghebbenden, zoals de Fietsersbond, hebben via ontwerpateliers, inloopavonden en online participatie hun inbreng op het gekozen tracé en het voorlopige verkeerskundige ontwerp kunnen leveren, en ook bij verdere uitwerking zullen zij worden betrokken. De betrokken overheden vinden het wenselijk dat de route als een herkenbaar geheel wordt gerealiseerd en voor langere periode in stand blijft, en daarom afspraken willen maken over het tracé, het ontwerp, de markering, de bebording en de coördinatie in de uitvoering en beheer en onderhoud.
De Provincie Utrecht heeft op 14 juli 2020 de Uitvoeringsverordening Mobiliteit vastgesteld, waarin is vastgelegd dat de provincie voor 65% zal bijdragen en de Gemeenten samen voor 35% zullen bijdragen in de kosten voor de aan te leggen doorfietsroutes, voor zover het trajectdelen op gemeentelijke wegen betreft. Voor kunstwerken (tunnels en bruggen etc.) op een doorfietsroute met prioriteit is een bijdrage van 90% mogelijk;
De Provincie Utrecht dekt voor de aanleg van doorfietsroutes op provinciale wegen 100% van de kosten. Voor deze doorfietsroute is dat van toepassing op het fietspad dat langs de N221 loopt, inclusief de fietsoversteek bij de Escherrotonde.
Actualisatie plan Maatschappelijk Vastgoed
Het plan Maatschappelijk Vastgoed is in 2021 vastgesteld. Het uitganspunt van dit plan is dat de extra financiële opgave voor de vastgoedportefeuille de komende 10 jaar gedekt kan worden uit de verkoop van het vastgoed. Door het besluit om het huidige theater en de bibliotheek niet samen te voegen aan de Rembrandtlaan is het noodzakelijk het plan Maatschappelijk Vastgoed te actualiseren. Dit heeft tevens effect op het meerjaren onderhoudsplan en de geplande investeringen. Het niet verplaatsen van de bibliotheek heeft indirect een effect op het afstoten van het vastgoed en de dekking van de financiële opgave. De financiële consequenties hiervan zijn op dit moment nog niet goed in te schatten.
Theater de Kroon: De raad heeft besloten het krediet voor de gezamenlijke huisvesting van de bibliotheek en het theater niet toe te kennen. En het college gevraagd de planvorming voor het gezamenlijk huisvesten te staken. In 2023 wordt er onderzoek gedaan naar de benodigde kosten voor een gezonde exploitatie voor het theater voor een termijn van respectievelijk tien, twintig jaar en veertig jaar. De verwachting is dat in 2024 op basis van de uitkomsten van het onderzoek een nieuw besluit kan worden genomen over de benodigde investering in de Speeldoos. Op basis hiervan wordt de geplande investering zoals deze is opgenomen in het MIP 2023 gehandhaafd en doorgeschoven naar de jaren 2024 en 2025.
Bibliotheek: De bibliotheek blijft gehuisvest op de Hoofdstraat. Vanuit het plan Maatschappelijk Vastgoed is voor het opkappen van deze locatie en het herhuisvesten van culturele en maatschappelijk organisaties € 3,7 miljoen gereserveerd. Deze middelen blijven voor renovatie van deze locatie beschikbaar.
Veiligheid heeft impact op bijna alle andere beleidsterreinen, zoals vergunningen, toezicht en Handhaving (VTH). Ook het thema zorg en veiligheid raakt steeds meer verweven met toenemende verantwoordelijkheden op het gebied van veiligheid. Deze ontwikkelingen zie wij ook terug binnen het burgemeestersambt. In toenemende mate wordt van de burgemeester verwacht dat hij/zij zich bijvoorbeeld bezighoudt met de aanpak van ondermijning.
Het handhaven van de Openbare Orde en Veiligheid (OOV) vormt dan ook een steeds grotere uitdaging voor gemeenten. De taken en bevoegdheden zijn in de afgelopen jaren toegenomen, terwijl er ook steeds meer aandacht nodig is voor uitdagingen zoals de aanpak van ondermijning en digitale veiligheid.
Met een goed georganiseerd veiligheidsteam in Baarn, dat optimaal gebruikmaakt van (nieuwe) bevoegdheden, werken we samen met de politie en justitie, inspecties, de belastingdienst en andere maatschappelijke organisaties om Baarn veilig te houden. Dat kan alleen op niveau blijven door blijvend te investeren in de doorontwikkeling van het team en het verder professionaliseren van de dienstverlening aan het bestuur en inwoners. Op die manier zijn we in staat om snel in te spelen op deze maatschappelijke ontwikkelingen en een proactieve rol te blijven spelen bij de aanpak van de diverse veiligheidsvraagstukken.
In aanloop naar de begroting wordt bekeken of naar aanleiding van bovenstaande een aanvullend financiële vraag aan de raad wordt voorgelegd. Dit ook in relatie met het nieuwe Integraal Veiligheidsplan (IVP).
Minimabeleid
De afgelopen tijd zijn inwoners geconfronteerd met allerlei ontwikkelingen die een groot (vaak nadelig) effect hebben op het inkomen. We verwachten dat deze voor 2024 ook een nadelig effect zullen hebben op het inkomen. Voorbeelden zijn er hiervan helaas genoeg; energiearmoede, inflatie, vastzittende huizenmarkt en een juist flexibele arbeidsmarkt. We merken dat er in toenemende mate naar ons als gemeente wordt gekeken om ondersteuning te bieden. Ons gemeentelijk armoedebeleid omvat; 1) activiteiten gericht op het beschermen van inwoners tegen armoede en, 2) het zoveel mogelijk ondervangen van de negatieve gevolgen die samengaan met armoede.
We spreken ook wel van aanvullend minimabeleid. ‘Aanvullend’ omdat dit een aanvulling is op onze wettelijke taken rondom het garanderen van bestaanszekerheid (het deel ‘inkomen’). Halverwege 2023 heeft de gemeente gekozen om de bovengrens op te rekken van 110%/120% naar 130% van de bijstandsnorm voor het gehele minimabeleid. Hierdoor kon een grote groep ondersteunt worden bij het deel inkomen. Voor 2024 verwachten we nog ontwikkelingen/nasleep van 2023 die nadelig effect zal op het inkomen. In 2024 is het goed om ondersteuning te blijven geven aan de doelgroep 130% van de bijstandsnorm, mede om armoedeval minimaal te houden. Op dit moment is er geen goede inschatting te maken van de benodigde extra middelen dit zal voor de begroting 2024 inzichtelijk gemaakt worden..
Extra inzet Wmo, Jeugdwet en inkomensregelingen
In het sociaal domein groeit de gemeentelijke opgave. In de uitvoering verandert de werkwijze: overeenkomstig de inkoopafspraken Jeugd/Wmo en in lijn met de Hervormingsagenda, bieden we meer zelf begeleiding. In het kader van de visie op de Integrale Toegang wordt de integratie van WZW loket en lokaal team verder vormgegeven. Daarnaast gaan een aantal veiligheidstaken van jeugdbescherming over naar het lokaal team. Nieuwe collega's met weinig ervaring en junior medewerkers kosten extra begeleiding/inzet formatie. De toenemende taken vragen extra uitvoeringskracht de verwachting is hiervoor 2 fte extra nodig te hebben. Richting de begroting zal de business case Sociaal Domein die eerder is opgesteld worden geactualiseerd.
Groen Groeit Mee / pilot Zuidelijke Eemvallei
De gemeenten in de provincie Utrecht hebben het Groen Groeit Mee pact ondertekend. Daarmee is afgesproken is dat bij alle ruimtelijke plannen en gebiedsontwikkelingen, de groenontwikkeling evenwichtig en volwaardig wordt meegenomen. Rondom Amersfoort, Baarn en Soest speelt het vraagstuk hoe groen mee kan groeien met onder andere de stedelijke ontwikkelingen rondom het station/rangeerterrein van Amersfoort, de transformatie op de Isselt en de binnenstedelijke inbreiding in Soest, Baarn en Amersfoort. Belangrijke doelen hierbij zijn om een duurzame toekomst voor het landelijk gebied te realiseren en recreatieruimte in het landschap te creëren. Om hiermee concreet aan de slag te gaan, is vanuit het programma Groen Groeit Mee de pilot Zuidelijke Eemvallei opgezet.
Uitvoeringsagenda Toerisme & Recreatie
In 2019 is de beleidsnota Toerisme & Recreatie vastgesteld door de gemeenteraad. In de nota zijn de doelen en speerpunten beschreven. De daaraan gekoppelde actiepunten voor de korte termijn zijn uitgewerkt in Uitvoeringsagenda Toerisme & Recreatie 2019 -2021. De afgelopen vier jaar heeft de gemeente samen met de toeristisch-recreatieve sector en andere direct of indirect betrokken partijen deze uitvoeringsagenda uitgevoerd. Het overgrote deel van de activiteiten uit de agenda is inmiddels uitgevoerd, in gang gezet of achterhaald. Het is nu tijd voor een nieuwe uitvoeringsagenda. Het budget voor Toerisme & Recreatie in de gemeentelijke begroting is met name voor beheer en onderhoud van middelen en deelname aan samenwerkingsorganisaties. In de uitvoeringsagenda zijn (ook) actiepunten opgenomen gericht op ontwikkeling.
Programmering Escher
Het feit dat M.C. Escher in Baarn heeft gewoond en gewerkt en er ook is begraven biedt mogelijkheden om rond deze beeldend kunstenaar een toeristisch programma aan te bieden. Een samenwerking van Baarnse ondernemers heeft dit een aantal jaren geleden opgepakt en in 2023 een eerste activiteit opgeleverd. Een pilot van de Escher wandelapp. Wanneer dit succesvol is, vindt in 2024 de verdere ontwikkeling plaats waaraan de gemeente Baarn ook een bijdrage wil leveren. Voor de inzet en promotie van Escher in Baarn programma wordt eenmalig een extra bedrag aangevraagd bij de begroting 2024.
Duurzaamheidslening
De Duurzaamheidslening is een lening voor energiebesparende maatregelen die wij als gemeente verstrekken. De lening wordt verstrekt aan inwoners om de eigen woning energiezuinig te maken, wij werken hiervoor samen met de stichting Stimulering Volkshuisvesting Nederlandse gemeenten (SVn). De Duurzaamheidlening heeft een looptijd van 10 tot 15 jaar tegen een vast rentetarief. De lening functioneert als een revolverend fonds het geleende geld komt terug in het fonds zodat het opnieuw beschikbaar komt voor nieuwe leningen. Vanwege het succes van deze lening willen wij in 2024 een extra storting doen.
Om de capaciteit uit te breiden van de duurzaamheidsleningen is er € 500.000 nodig. Dit is revolverend fonds dus de gelden komen op termijn terug. Er kan aan gedacht worden om de hoogte van de lening te beperken zodat meer aanvragers hiermee bediend kunnen worden. (€ 500.000, incidenteel 2024). Deze storting heeft geen effect op het saldo van onze begroting.
Verduurzamen organisatie
De gemeente laat dit jaar een inventarisatie uitvoeren om in kaart te brengen welke kansen en mogelijkheden er zijn om de ecologische voetafdruk van de gemeentelijke organisatie te verkleinen. Op basis van deze inventarisatie zal een actieplan worden opgesteld. De verwachting is dat er structurele en incidentele investeringen nodig zijn om de ecologische voetafdruk te verkleinen. Er is nog zicht op de hoogte van die investeringen.
Verduurzamen reiskostenregeling
De reiskostenregeling van 2022 wat minimaal en een obstakel bij het kunnen aantrekken van nieuwe medewerkers. Ook willen we als gemeente duurzaam reizen stimuleren. Daar is de regeling nu niet op ingericht. In 2023 is de regeling iets aantrekkelijker gemaakt; echter nog niet ingericht op verduurzaming. In 2023 wordt een nieuwe regeling ontworpen die de gemeente Baarn als werkgever aantrekkelijk maakt én duurzaam reizen stimuleert. Deze toezegging is gedaan aan de OR en het Lokaal Overleg eind 2022. Aan de OR en het Lokaal Overleg is toegezegd deze regeling per 1 januari 2024 te verbeteren en verduurzamen. De kosten
De gemeente Baarn wil zich op de arbeidsmarkt profileren als aantrekkelijk werkgever voor talentvolle medewerkers. Daarnaast wil de gemeente als organisatie haar verantwoordelijkheid nemen in verduurzaming van de manier van werken en reizen. Beide ontwikkelingen vragen aanpassing van de reiskostenregeling. De financiële implicatie is hiervan nu nog niet duidelijk, waardoor we een PM-post opnemen. In de begroting 2024-2027 vindt de invulling van de bedragen plaats.
Er wordt momenteel tussen Rijk en gemeenten gesproken over een nieuwe of aangepaste financieringssystematiek. De wens is om per 2026 tot een nieuw model te komen, waarbij verruiming van het lokale belastinggebied een te onderzoeken onderdeel is.
De verruiming van het gemeente belastinggebied, zorgt voor meer ruimte om eigen keuzes te maken voor lokale prioriteiten. Nu bestaat minder dan 20% van de gemeentelijke inkomsten uit gemeentelijke belastingen en heffingen. Het heffen van belasting vergroot de betrokkenheid van burgers met de gemeente als decentrale overheid. Een eigen belastinggebied geeft de gemeenteraad de mogelijkheid verantwoording af te leggen over financiële keuzes en een buffer op te bouwen. Het maakt gemeenten minder afhankelijk van het rijk. Meer dan 60% van de inkomsten van gemeenten komt nu uit het gemeentefonds. Deze financiële afhankelijkheid kan voor complicaties zorgen in de samenwerking met het rijk bij de aanpak van maatschappelijke opgaven. Vooruit lopend op de invoering van het model kijken wij de komende periode naar mogelijkheden om belastingen af te schaffen.
Hondenbelasting en precariobelasting
Bij het vaststellen van de verschillende belastingverordeningen 2023 heeft de portefeuillehouder toegezegd bij de perspectiefnota terug te komen op de hondenbelasting, de toeristenbelasting en de precariobelasting. Voorgesteld wordt de precariobelasting af te schaffen. De basis voor het heffen van precario is smaller geworden, waardoor de opbrengst sterk is afgenomen. Daarbij is het heffen van de precario een complex proces.
Voorgesteld wordt om ook de hondenbelasting af te schaffen. Niet alleen worden steeds meer hulphonden ingezet en vrijgesteld van belasting. Ook hebben honden positieve maatschappelijke invloed. De baasjes zijn meer in beweging, wat bijdraagt aan een positieve gezondheid. Ook dragen ze bij aan sociale veiligheid en vermindering eenzaamheid.
Voorgesteld wordt om de toeristenbelasting met behoud van opbrengst te hervormen. Hiervoor komen we bij de begroting 2024-2027 met een uitgewerkt voorstel.